________________
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कारः सू० १२ प्रथमादिमण्डलाबाधानिरूपणम् १६३ तस्य-मेरुनामकपर्वतस्य 'केवइयाए अबाहाए' कियत्या-कियत्प्रमाणया अबाधया--अव्यवधानेन 'अभंतरतच्चे चंदमंडले पन्नत्ते' सर्वाभ्यन्तरतृतीयं चन्द्रमण्डलं प्रज्ञप्तं कथितमिति प्रश्नः, भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'चोयालीसं जोयणसहस्साई चतुश्चत्वारिंशद् योजनसहस्राणि 'अट्ठयवाणउए जोयणसए' अष्टौ च द्विनवतिर्योजनशतानि द्विनवत्यधिकानि अष्टौ शतानीत्यर्थः 'एगावणं च एगसद्विभाए जोयणस्स' एकपश्चाशदेकषष्टिभागान् योजनस्य 'एगसद्विभागं च सत्तहा छेत्ता' एकषष्टिभागं च सप्तधा छिवा 'एगं चुण्णियामागं' एकं च चूणिकाभागम् 'अबाहाए अभंतरतच्चे चंदमंडले पन्नते' अबाधया अभ्यन्तरं तृतीयं चन्द्रमण्डलं प्रज्ञप्तम्, चतुश्चत्वारिंशद् योजनानि द्विनवत्यधिकाष्टौशतानि एकपश्चाशदेकषष्टिभागान् चतुरश्चूर्णिकाभागान् ४४८९२६१४ एतावत्प्रमाणया अबाधया तृतीयं सर्वाभ्यन्तरचन्द्रमण्डलं प्रज्ञप्तमित्यर्थः। अयं भावः-द्वितीयमण्डलसम्बधिराशौ पत्रिंशत् ३६ योजनानि पञ्चविंशतिरेकषष्टिभागाश्चत्वारश्चूर्णिकाभागा इत्यस्य प्रक्षेपे कृते सति यथा कथितमभ्यन्तरतृतीयमण्डलपरिमाणं भवतीति तृतीयमण्डलविचारः॥ पूछा है 'जंबुद्दी वे दीवे मंदस्स पव्वयस्स केवइयाए अबाहाए अभंतरतच्चे चंदमंडले पनत्ते' हे भदन्त ! जम्बूरोप नामके द्वीप में स्थित जो सुमेरु पर्वत है उससे कितनी दूर पर अभ्यन्तर तृतीय चन्द्र मण्डल कहा गया है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा! चोयालीसं जोयणसहस्साई अट्ठय बाणउए जोयण. सए एगावण्णं च एगसट्ठिभाए जोयणस्स' हे गौतम ! सुमेरु पर्वत से तृतीय अभ्यन्तर चन्द्र मंडल ४४८९२ योजन दूर है तथा (एगसहिभागं च सत्ताह छेता एगं चुण्णियाभागं) एक योजन के ६१ वें भाग को ७ से विभक्त करके उसके एक चूर्णिका भाग प्रमाण और दूर है इसका तात्पर्य ऐसा है कि द्वितीय मंडल सम्बन्धी राशि में ३६ योजन तथा एक योजन के ६१ वे भागों में से एक भाग को प्रक्षिप्त करने पर यह तृतीय अभ्यन्तर चन्द्र मंडल का परिमाण निकल आता है। यस्स केवइयाए अबाहाए अभंतरतच्चे चंदमंडले पन्नत्ते' मत ! दी५ नाम દ્વીપમાં સ્થિત જે સુમેરુપર્વત છે તેનાથી કેટલે દૂર અત્યંતર તૃતીય ચંદ્રમંડળ કહેવામાં आवेस छ ? मेन पाममा प्रभु ४३ छ-'गोयमा ! चोयालीस जोयणसहस्साई अट्टय बाणउए जोयणसए एगावण्णं च एगसद्विभाए जोयणस्स' हे गौतम ! सुभे२५ तथी तृतीय अस्य त२ यन्द्रमस ४४८६२५१ या २ ६२ तमा 'एगसद्विभागं च सत्तहा छेत्ता एगं चुण्णिया भाग' से योजना ६१ मा भागने ७ थी पित शन तना ४ ચર્ણિકા ભાગ પ્રમાણ વધારે દૂર છે. તાત્પર્ય આમ છે કે દ્વિતીયમંડળ સંબંધી રાશિમાં ૩૬ જન ૨ તેમજ એક જનના ૬૧ મા ભાગમાંથી એક ભાગ પ્રક્ષિપ્ત કરવાથી આ તૃતીય આત્યંતર ચંદ્રમંડળનું પરિણામ નીકળી આવે છે
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર