Page Text
________________
प्रकाशिका टीका-चतुर्थवक्षस्कारः सू०४१ मन्दरपर्वतस्य काण्डसंख्यानिरूपणम् ४९५ प्रदेशभवम् २ 'कंडे' काण्डम् २ ‘उवरिल्ले' उपरितनं शिखरभवं 'कंडे' काण्डम् ३, तत्र प्रथमकाण्ड भेदं पृच्छति-'मंदरस्स' मन्दरस्य-मेरोः 'ण' खलु भंते ! भदन्त ! 'पव्वयस्स' पर्वतस्य 'हिडिल्ले' अधस्तनं 'कंडे' काण्डं 'कइविहे' कतिविधं कियत्प्रकारकं 'पण्णत्ते ?' प्रज्ञप्तम् ?, इति प्रश्नस्य भगवानुत्तरमाह-'गोयमा !' गौतम ! अधस्तनं काण्डं 'चउविहे' चतुर्विधं चतुष्पकारकं 'पण्णत्ते' प्रज्ञप्तम् 'तं जहा' तद्यथा-'पुढवी' पृथ्वी-मृत्तिका १, 'उवले' उपला:-प्रस्तराः २, 'वइरे' वज्राणि-हीरकाः ३, 'सक्करा' शर्कराः-कर्करिकाः ४, एवञ्च मन्दरः पृथ्वीपाषाणहीरकशर्करामयकन्दकः सिद्धः, अस्याधस्तनमेव काण्डं सहस्रयोजनप्रमाणम्, नन्वधस्तनकाण्डस्य पृथिव्यादिभेदेन चतुर्विधवात्तदीय योजनसहस्रस्य भागचतुष्टयकरणे पृथिव्यायेकैकस्य भेदस्य योजनसहस्रचतुर्थभागप्रमाणता स्यात् तथा च सति विशिष्ट उरिल्ले कंडे १ अधस्तनकाण्ड २ मध्यकाण्ड और ३ उपरितकाण्ड अब गौतम पुनः प्रभु से ऐसा पूछते हैं - मंदरस्स णं भंते ! पव्ववस्स हिहिल्ले कंडे कइविहे पण्णत्ते' हे भदन्त ! मन्दर पर्वत का जो अधस्तन काण्ड है वह कितने प्रकार का कहा गया है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! चउविहे पण्णत्ते' हे गौतम ! अधस्तनकाण्ड चार प्रकार का कहा गया है। 'तं जहा' जैसे 'पुढवी, उवले, चहरे सक्करा' एक पृथिनीरूप, दूसरा उपलरूप, तीसरा वज्ररूप और चौथा शकेरा-कंकररूप इस तरह के इस कथन से मन्दर पर्वत पृथिवी, पाषाण हीरक और कंकड मयकन्दक वाला सिद्ध होता है यह प्रथम काण्ड ही १ हजार योजन प्रमाणवाला है यहां एसी शंका होती है कि जब प्रथमकाण्ड १ हजार योजन प्रमाणवाला है तो इसके जो चार विभाग प्रकट किये गये हैं उनमें एक एक विभाग एक हजार योजन का चतुर्थी श रूप होगा अतः एसा होने पर विशिष्ट परिणामानुगत विच्छेदरूप पृथिव्यादिक काण्ड की संख्या के वर्द्धक हो जावेगें નકાંડ, ૨ મધ્યકાંડ અને ઉપરિતનકાંડ. હવે ગૌતમસ્વામી ફરી પ્રભુને પ્રશ્ન કરે છે કે'मंदरस्स णं भंते ! पव्वयस्स हिद्विल्ले कंडे कइविहे पण्णत्ते' हे लत ! मह२ ५५त ना જે અધસ્તન કાંડ છે, તે કેટલા પ્રકારને કહેવામાં આવેલ છે ? એના જવાબમાં પ્રભુ કહે छे-गोयमा ! चउविहे पण्णत्ते' हे गौतम ! मस्तन is या२ ५।२। हेवाभा यावेत छ. 'तं जहा' म 'पुढवी, उवले, वइरे, सकरा' से पृथ्वी ३५, मान ५८ ३५. ત્રીજે વજ રૂપ અને ચોથે શર્કરા એટલે કે કાંકરા રૂપ. આમ આ જાતના કથનથી મંદિર પર્વત પૃથિવી પાષાણ, હીરક અને કાંકરા મય કંદકવાળે સિદ્ધ થાય છે. આ પ્રથમ કાંડ જ એક હજાર યોજન પ્રમાણવાળે છે. અહીં શંકા ઉદ્ભવે છે કે જ્યારે પ્રથમ કાંડ ૧ હજાર યોજન પ્રમાણુવાળે છે તે એના ચાર વિભાગે પ્રકટ કરવામાં આવેલા છે તેમનામાં એક-એક વિભાગ એક હજાર યોજનાને ચતુર્થાંશ રૂપ થશે એથી એમ થાયતો વિશિષ્ટ પરિણામનુગત વિચ્છેદ રૂપ પૃથિવ્યાદિક કાંડની સંખ્યાના વર્તક થઈ જશે તે પછી આ
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્રા
| SR No. | 006355 |
| Book Title | Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 806 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 51 MB |