Page Text
________________
४५४
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
रमणीत् - अत्यन्त समतलरमणीयात् 'भूमिभागाओ' भूमिभागात् 'पंचजोयणसयाई' पंच योजनशतानि 'उद्धं' ऊर्ध्वम् 'उप्पइत्ता' उत्पत्य गत्वा अग्रतो वर्धिष्णाविति गम्यम्, तस्य वक्ष्यमाणेन 'मंदरे पर्वते' इत्येनान्वयः 'एत्थ' अत्र - अत्रान्तरे 'णं' खलु 'मंदरे पव्वए' मन्दरे पर्वते 'णंदवणे णामं' नन्दनवनं नाम 'वणे' वनं 'पण्णते' प्रज्ञप्तं तच्च 'पंचजोयणसयाई' पञ्च योजनशतानि 'चक्कवालविक्खंभेणं' चक्रवालविष्कम्भेण चक्रवालशब्दोऽत्र समचक्रवालपरो विशेषस्य सामान्यान्तर्गतत्वात् तेन समचक्रवालं सममण्डलं तस्य यो विष्कम्भः स्वपरिधेः सर्वतः समप्रमाणत्वेन विस्तारस्तेन, अत्र समत्वविशेषणोपादानेन विषमत्वादि विशिष्ट चक्रवालविष्कम्भस्य व्यावृत्तिः, अत एव तद्वनं 'वट्टे' वृत्तं - वर्तुलं, तच्चायोगोलका - दिवद्धनमपि सम्भाव्येतेत्यत आह- 'वलयाकार संठाणसंठिए' वलयाकार संस्थान संस्थितःवलयः कङ्कणं तच्च मध्यविवरयुतं भवति, तस्येव आकार :- स्वरूपं रिक्तमध्यत्वं यस्य संस्थानस्य तद् वलयाकारं तच्च तत् संस्थानं वलयाकार संस्थानं तेन संस्थितम् एतदेव स्पष्टीकरोति'जेणं' यत् खलु 'मंदरं पच्वयं' मन्दरं पर्वतं 'सव्वओ' सर्वत: सर्वदिक्षु 'समता' समन्तात् एत्थ मंदरे पच्चए गंदणवणे णामं वणे पण्ण ते) हे गौतम ! भद्रशालवन के बहु समरमणीय भूमिभाग से पांचसौ योजन ऊपर जाने पर आगत ठीक इसी स्थान पर मन्दर पर्वत के ऊपर नन्दनवन नामका वन कहा गया है (पंचजोयणसाईं चक्क वालविक्खंभेणं वट्टे वलयाकार संठाणसंठिय) यह वन चक्रवाल विकम्भ की अपेक्षा पांचसौ योजन विस्तार वाला है चक्रवाल शब्द से यहां समचक्र वाल विवक्षित हुआ है समचक्रवाल का अर्थ सममंडल ऐसा होता है अपनी परीधि का जो बराबर का विस्तार है वही समचक्रवाल विष्कम्भ है । विष्कंभ चक्रवालविष्कम्भ की निवृति के लिये यहाँ समविशेषण का उपादान करलेना चाहिये इसी कारण इस वनको "वह" वृत गोल बतलाया गया है और इसी से इसका आकार जैसा वलय का होता है वैसा प्रकट किया गया हैं। (जे णं मंदरं पव्वयं
जाओ भूमिभागाओ पंच जोयणसयाई उद्धं उप्पइत्ता एत्थणं मंदरे पव्वए णंदणवणे णामं वणे पण ते' हे गौतम! लद्रास बनना अडुसभरभाषीय भूभि लाग्धी पांयसो योन्न ઉપર જવા ખાદ્ય જે સ્થાન આવે છે, ઠીક તે સ્થાન ઉપર મંદર પર્વતની ઉપર નંદનવન નામક वन यावे छे. 'पंच जोयणसयाईं चक्कवालविक्खंभेणं वट्टे वलयाकारसंठाणसंठिए' मा वन यहुवास विच्छलनी अपेक्षा यांयसेो योजन नेटसु છે. ચક્રવાલ શબ્દર્થી અહી' સમચક્રવાલ વિવક્ષિત થયેલ છે. સમચક્રવાલને અથ સમ મડળ એવા થાય છે. પેાતાની પરિધિના જે ખરાખર વિસ્તાર છે તેજ સમચક્રવાલ વિષ્ણુ ભ છૅ, વિષ્ણુંભ ચક્રવાલ વિષ્ણુભની નિવૃત્તિ માટે અહી સમવિશેષણનું ઉપાદન કરી લેવુ જોઈએ. એ કારણથી જ એ વનને ‘વટ્ટ' એટલે કે વૃત્ત (ગાળ) ખતાવવામાં આવેલ છે, અને એથી જ એના આકાર જેવા વલયના હાય છે, તેવા જ પ્રકટ કરવામાં આવેલ છે.
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર
| SR No. | 006355 |
| Book Title | Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 806 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jambudwipapragnapti |
| File Size | 51 MB |