________________
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे सन्न एको विजयः, तथा चत्वारः ऋजवो वक्षस्कारपर्वतास्तिस्रोऽन्तनद्यः, एतत्सप्तकस्या ऽन्तराणि, प्रत्यन्तरे एकैकविजयसत्त्वेन षडू विजयाः, एते चत्वारो वक्षस्कारपर्वता एकैक मध्यवर्तिनद्याऽन्तरिता इति चतुर्णा वक्षस्कारपर्वतानां मध्ये तिस्रोऽन्तर्न द्य इति तद्वयवस्था बोध्या, तथा वनमुखमवधीकृत्यैको विजय इति प्रतिविभागेऽष्टौ विजयाः सिद्धाः-चत्वारो वक्षस्कारगिरयस्तिस्रोऽन्तनंद्य एकं वनमुखमिति इयमत्र तद्वयवस्था-पूर्वविदेहेषु माल्यवतो गजदन्तपर्वतस्य पूर्वस्यां सीताया महानद्या उत्तरस्यामेको विजयः, ततः पूर्वस्यां प्रथमो वक्षस्कारपर्वतः, ततः पूर्वस्यां द्वितीयो विजयः, ततः पूर्वस्यां प्रथमाऽन्तर्नदी, एवं क्रमेण तृतीयो विजयो द्वितीयो वक्षस्कारपर्वतश्चतुर्थों विजयो द्वितीयाऽन्तर्नदी पञ्चमो विजयस्त. तीयो वक्षस्कारगिरिः, षष्ठो विजयस्तृतीयाऽन्तनदी, सप्तमो विजयश्चतुर्थों वक्षस्कारगिरिकही जाने वाली रीति से विजयादि दुर्बोधसा प्रतीत होता है। अतः विस्तार पूर्वक इसका निरूपण करते हैं। उसमें एक भाग में माल्यवदादि गजदंताकार वक्षस्कार पर्वत के नजदीक एक विजय कहा है । तथा चार ऋजु वक्षस्कार पर्वत तीन अन्तर्नदियां इन सातों के अन्तर, प्रत्यन्तर में एक एक विजय होने से छ विजय हो जाते हैं । ये चार वक्षस्कार पर्वत एक एक मध्यवर्तिनी नदी से अंतरित है, इस प्रकार चार वक्षस्कार पर्वत के बीच में तीन अन्तर्नदीयां होती है, इस प्रकार की इनकी व्यवस्था समझें । तथा प्रत्येक वनमुख में एक प्रक विजय कहा है इस प्रकार प्रति विभाग में आठ विजय सिद्ध होते हैं ? चार वक्षस्कार पर्वत तीन अन्तनदियां एक वनमुख इस प्रकार उसकी व्यवस्था होती है-पूर्वविदेह में माल्यवान् गजदन्त पर्वत की पूर्व दिशा में तथा सीता महानदी की उत्तर दिशा में एक एक विजय होता है । उससे पूर्व में पहला वक्षस्कार पर्वत आता है। उसके पूर्व में दूसरा विजय, उससे पूर्व में पहली अन्तर्नदी, इस प्रकार के कम से तीसरा विजय तथा दूसरा वक्षस्कार पर्वत, चोथा विजय तथा दूसरी ભાગમાં માલ્યવદાદિ ગજદન્તાકાર વક્ષસ્કાર પર્વતની નજીક એક વિજય કહેલ છે. તથા ચાર હજુ વક્ષસ્કાર પર્વત ત્રણ અન્તર્નાદીયે એ સાતેના અંતર, પ્રત્યુતરમાં એક એક વિજય હાવાથી છ વિજય થઈ જાય છે આ ચાર વક્ષસ્કાર પર્વત એક એક મધ્યમાં આવેલ નદીથી અન્તરવાળા છે, આ રીતે ચાર વક્ષસ્કાર પર્વતની વચમાં ત્રણ અન્તનદી થાય છે. આ રીતની વ્યવસ્થા સમજવી. તેથી દરેક વનના મુખ પ્રદેશમાં એક એક વિજય કહેલ છે. આ રીતે દરેક વિભાગમાં આઠ વિજયે સિદ્ધ થાય છે. ૧ ચાર વક્ષસ્કાર પર્વત, ત્રણ અન્તર્નાદીયે, એક વનમુખ આ રીતે તેની વ્યવસ્થા હોય છે પૂર્વ વિદેહમાં માલ્યવાનું ગજદત પર્વતની પૂર્વ દિશામાં તથા સીતા મહા નદીની ઉત્તર દિશામાં એક એક વિજય હોય છે. તેનાથી પૂર્વમાં પહેલે વક્ષસ્કાર પર્વત આવે છે. તેની પૂર્વમાં બીજુ વિજય, તેનાથી પૂર્વમાં પહેલી અન્તર્નાદી, આ રીતના કમથી ત્રીજુ વિજય તથા બીજે વક્ષસ્કાર પર્વત ચેાથે વિજ્ય તથા બીજી અન્તર્નાદી, પાંચમું વિજય અને ત્રીજો પક્ષકાર પર્વત છઠું
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર