________________
प्रकाशिका टीका- चतुर्थवक्षस्कारः सू० २१ यमका राजधान्योर्वर्णनम्
२२५
अथ चैत्यवृक्षान् वर्णयितुमुपक्रमते - 'चेइयरुक्खाणं मणिपेढियाओ दो जोयणाई आयामविक्खंभेणं जोयण बाहल्लेणं' चैत्यवृक्षाणां मणिपीठिका: द्वे योजने आयाम - विष्कम्भेण योजनं बाहल्येन - पिण्डेन अत्र सम्पूर्णः 'चेइयरुक्खवण्णओत्ति' चैत्यवृक्षवर्णको वक्तव्यः स च जीवाभिगमप्रोक्तोऽत्र न्यस्यते - ' तेसि णं चेइयरुक्खाणं भयमेयारूवे वण्णावासे पण्णत्ते, तं जहा- वरमूलरययमुपद्वियविडिमा रिट्ठामयकंद वेरुलियरुइलखंधा सुजायवरजायरूवपढमविसालसाला णाणामणिरयण विविहसाह पसाह वे रुलियपत्ततवणिज्जपत्तवेंटा जंबूणयरत्तमउयसुकुमालपवालपल्लववरं कुरधरा विचितमणिरयण सुरभिकुसुमफलभरणमियसाला सच्छाया सप्पा सस्सिरीया सउज्जोया अमयरससमरसफला अहियमणनयणणिव्वुइकरा पासाईया जाव पडिरुवा४' इति एतच्छाया - तेषां खलु चैत्यवृक्षाणामयमेतद्रूपो वर्णावासः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-वत्र मूलरजत सुप्रतिष्ठित विडिमाः रिष्टमयकन्दवैडूर्य रुचिरस्कन्धाः सुजातवार जातरूपप्रथमविशालशालाः नानामणिरत्नविविधशाखा प्रशाखावैडूर्यपत्रतपनीयपत्रवृन्ताः जाम्बूनदरक्त
अब सूत्रकार चैत्यवृक्षका वर्णन करते हैं- 'चइयरुक्खाणं मणिपेढियाओ दो जोयणाई आयामविवखंभेणं जोयणं बाहल्लेण ' 'चैत्यवृक्ष की मणिपीठिका का आयाम विष्कम्भ - लंबाई चोडाइ दो योजन की है एवं एक योजन की मोटाई है । 'चेइयरुक्खवण्णओ' यहां पर सम्पूर्ण जीवाभिगम में कहे अनुसार कहना चाहिए, जो इस प्रकार है- 'तेसिंणं चेइयरुक्खाणं अयमेयारूवे वण्णावासे पण्णत्ते तं जहा
मूलरयय सुपट्टिय विडिमा रिट्ठामयकंद वे रुलियरुइलखंधा सुजायवरजायरूब पढमविसालसाला णाणामणिरयणविविहसाहप्पसाह वेरुलिय पत्ततवणिज्जपत्तवेटा, जंबूणघरतमउयसुकुमालपवालपल्लववरंकुरधरा विचित्तमणिरयणसुरभिकुसुमफलभरणमियसाला सच्छाया, सप्पभा, सस्सिरीया सउज्जोया, अमयरस समर सफला अहियमणणयणनिच्वुइकरा पासाईया, दरिसणिजा जाव पडिवा ४ इति ।
हवे सूत्र थैत्यवृक्ष वर्षान पुरे छे. 'चेइयरूक्खाणं मणिपेढियाओ दो जोयणाई आयामविक्रमेणं जाणं बाहल्लेणं' यैत्यवृक्षनी मणिपीडिअन यायाम विण्डल संसाध होलार्ध मे योन्नती छे तथा मे योन्नता (घेराव) विस्तारवाणी छे. 'चेइयरुक्खवण्णओ' અહીંયાં સંપૂર્ણ ચૈત્યવૃક્ષનુ' વર્ષોંન કરી લેવુ જોઇએ. એ વન જીવાભિગમસૂત્રમાં કહ્યા प्रभारी ही सेवु ने माप्रमाणे छे. -- 'तेसिणं चेइयरुक्खाणं अयमेयारूवे वण्णावासे पण्णत्ते' तं जहा - वइरमूलरयय सुपइट्ठियविडिमा रिट्ठामय कंद वे रुलियरुइलखंधा सुजाय - वरजाय रूव पदम विसालसाला णाणामणिरयण विविह साहप्पसाह वेरु लिय पत्ततवणिज्जपत्तवेंटा, जंबूणयरत्त मउयसुकुमा लपवालवरंकुरधरा, विचित्तमणिरयणसुरभिकुसुमफलभरणमियसाला, सच्छाया, सप्पभा, सस्सिरिया, सउज्जोया, अमयरससमरसफला, अहिय मणणयण णिव्वुइकरा पासाइया दरिसणिज्जा जाव पडिरूवा, ४ इति
ज २९
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર