________________
प्रकाशिका टीका - चतुर्थवक्षस्कारः सू० ११ सीमाकारोवर्षधर भूधर निरूपणम् द्वे च त्रिनवते योजनशते दश च एकोनविंशतिभागान् योजनस्य परिक्षेपेण, रुचकसंस्थान संस्थितः सर्वरत्नमयः अच्छः उभयोः पार्श्वयोः द्वाभ्यां पद्मवर वेदिकाभ्यां द्वाभ्यां च वनषण्डाभ्यां संपरिक्षिप्तः, महाहिमवतः खलु वर्षधरपर्वतस्य उपरि बहुसमरमणीयो मूमिभागः प्रज्ञप्तः यावत् नानाविधपञ्चवर्णैः मणिभिश्च तृणैश्च उपशोभितः यावद् आसते शेरते च ॥ ११ ॥
टीका- 'कहि णं मंते' इत्यादि ! 'कहि णं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे महाहिमवंते णामं वासहरपव्वर पण्णत्ते' कुत्र खलु भदन्त ! जम्बूद्वीपे द्वीपे महाहिमवान् नाम वर्षधरपर्वतः प्रज्ञप्तः ? 'गोमा !' हे गौतम! ' हरिवासस्स दाहिणेणं हेमवयस्स वासस्स उत्तरेणं पुरात्थिमलवण समुहस्स पच्चत्थिमेणं पच्चत्थिमलवणसमुहस्स पुरत्थिमेणं, एत्थ णं जंबुद्दीवे दीवे महाहि - मते णामं वासहरपव्वर पण्णत्ते' हरिवर्षस्य दक्षिणेन हैमवतस्य वर्षस्य उत्तरेण पौरस्त्यलवसमुद्रस्य पश्चिमेन, पश्चिमलवणसमुद्रस्य पौरस्त्येन, अत्र खलु जम्बुद्वीपे द्वीपे महाहिमवान् नाम वर्षधर पर्वतः प्रज्ञप्तः 'पाईणपडीणायए उदीण दाहिणविच्छिण्णे पलियंकसंठाण
१७
'कहि णं भंते! जंबुद्दीवे दीवे महाहिमवंतं णामं' - इत्यादि
टीकार्थ - इस सूत्र द्वारा गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है- 'कहि णं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे महाहिमवंते णामं वासहरपव्वए' हे भदन्त ! इस जम्बूद्वीप नाम के द्वीप में महाहिमवन् नामका वर्षधर पर्वत कहां पर कहा गया है ? इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते है - 'गोयमा ! हरिवासस्स दाहिणेणं हेमवयस्स वासस्स उत्तरेणं पुरस्थिम लवणसमुद्दस्स पच्चत्थिमेणं पच्चत्थिम लवणसमुहस्स पुरत्थिमेणं जम्बुद्दीवे दीवे महाहिमवंतं णामं वासहरपच्चए पण्णत्ते' हे गौतम! हरिवर्ष की दक्षिण दिशा में और हैमवत् क्षेत्र की उत्तर दिशा में तथा पूर्व दिग्वर्ती लवणसमुद्रकी पश्चिम दिशा में ओर पश्चिम दिग्वर्ती लवणसमुद्रकी पूर्व दिशा में इस जम्बूद्वीप नाम के द्वीप के भीतर महाहिमवन्त नामका महान सुंदर वर्षधर पर्वत कहा गया है 'पाईण पडी
'कहि णं भंते! जंबुद्दीवे दीवे महाहिवंत णामं - इत्यादि -
टी अर्थ - मा सूत्रवडे गौतमे प्रभुने सेवी रीते प्रश्न ये छे 'कहि णं भंते! जंबुदीवे दीवे महाहिमवंते णामं वासाहरपव्वए' हे लहन्त ! मे भ्यूद्वीय नाम द्वीयभां મહાહિમવત્ નામક વધર પર્યંત કયા સ્થળે આવેલ છે ? એના જવામમાં પ્રભુ કહે છે 'गोमा ! हरिवासस्स दाहिणेणं हेमवयस्स वासस्स उत्तरेणं पुरत्थिमलत्रणसमुहस्स पच्चत्थि - मेणं पच्चत्थि मलवण समुहस्स पुरस्थिमेणं एत्थणं जम्बुदीवे दीवे महाहिमवंतं णामं वासहरपव्व पण्णत्ते' हे गौतम! हरिवर्षनी दक्षिण दिशामा भने डैभवत् क्षेत्रनी उत्तर दिशामां તેમજ પૂર્વી દિગ્વી લવણ સમુદ્રની પશ્ચિમ દિશામાં અને પશ્ચિમ દિગ્વી લવણ સમુદ્રની પૂ`દેશમાં એ જ ખૂદ્દીપ નામક દ્વીપમાં માહિવત નામક વધર પત આવેલ छे. 'पाईणपडीणायए' मे पर्वत पूर्वथी पश्चिम सुधी सांगा छे. 'उदीण दाहिणवित्थिन्ने '
जं० १३
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર