________________
प्रकाशिका टीका तृ०३वक्षस्कारःसू० ३४ षट्खण्डं पालयतो भरतस्य प्रवृत्तिनिरूपणम् ९७७ वसित्ता' व्यशीति पूर्वशतसहस्त्राणि लक्षाणि अगारवासमध्ये उषित्वा गृहीत्वेत्यर्थः 'एगं पुच्चसयसहस्सं देसूणगं केवलिपरिआयं पाउणित्ता' एक पूर्वशतसहस्रम् अन्तर्मुहत्तोनं केवलिपर्यायं प्राप्य पूरयित्वा 'तमेव बहुपडिपुण्णं सामन्नपरिआयं पाउणित्ता' तदेव पूर्वशतसहस्र बहुप्रतिपूर्णम् -संपूर्णम् तेन अन्तर्मुहूर्तेनाधिकमित्यर्थः श्रामण्यपर्यायं यतित्वं प्राप्य 'चउरासीइ पुव्वसयसहस्साइं सव्वाउअं पाउणित्ता' चतुरशीति पूर्वशतसहस्राणि लक्षाणि सर्वायुः परिपूर्ये 'मासिएणं भत्तेणं अपाणएणं सवणेणं णक्खत्तणं जोगसुवागएणं' मासिकेन भक्तेन मासोपवासरित्यर्थः, अपानकेन पानकाहारवजितेन श्रवणेन नक्षत्रेण योगमुपागतेन चन्द्रेण सहेति गम्यम् ‘खीणे वेअणिज्जे आउए णामे गोए' क्षीणे वेदनीये आयुषि नाम्नि गोत्रे च भवोपग्राहि कर्मचतुष्टयक्षये इत्यर्थः 'कालगए वीइक्कंते समुज्जाए छिण्णजाइजरामरणबंधणे 'कालगतः मरणं प्राप्तः व्यतिक्रान्तः व्यतीतः समुघातः निगतः छिन्नजातिजरामरणबन्धनः 'सिद्ध बुद्धमुत्ते परिणिव्वुडे अंतगडे सव्वदुक्खप्पहीणे' सिद्धो में - चक्रवर्ति पद में रहे और तेईस लाख पूर्व तक गृहस्थावस्था में रहे, ( एगं पुवसयसहस्स देसूणगं केलि अउं पाउणित्ता तमेव बहुपडिपुण्णे सामन्नपरिआयं पाउणित्ता चउरासी पुच सयसहस्साई सव्वाउयं पाउणित्ता मासिएणं भत्तेणं अपाणरणं सवणेणं णखत्तेणं जोगमुवागएणं खोणे वेऊणिज्जे आउए णामेगोए कालगए विइक्कंते समुज्जाए छिण्ण जाइजरामरणबंधणे सिद्धे बुद्धे मुत्ते परिणिव्वुडे अन्तगडे सव्वदुक्खप्पहीणे) कुछकम अर्थात् अन्तर्मुहूर्तकम एक लाख पूर्व तक केवलि पर्याय में रहे इस प्रकार से अपनीपूरी ८४ लाख पूर्व की आयुको भोग करके वे भरत केवली एक मास के पूरे संथारों से भक्तपान का सर्वथा परिवर्जन करने रूप सन्धारे से -श्रवण नक्षत्र के साथ योग को प्राप्त चन्द्र के समय में वेदनीय आयु,नाम गोत्र इन चार भवोपग्राही चार अघातिया कर्मों के क्षय हो जाने पर कालगत हो गये अर्थात् सिद्ध अवस्थायुक्त बन गये मोक्ष में विराजमान हो गये. जाति जरा और मरण के बन्धन से रहित हो गये. सिद्ध हो ૧ હજાર વર્ષ કમ ૬ લાખ પૂર્વ સુધી મહારાજ પદમાં ચકવત પદે રહ્યા. અને ૨૩ લાખ वसुधा स्थावस्थामा २ ।। ( एग पुव्यसयसहस्स देसूणगं केवलिआउं पाउणित्ता तमेव बहुपडिपुण्णं सामण्णपरिआय पाउणित्ता चउरासी पुव्वसयसहस्साई सव्वाउयं पाउणित्ता मासिषण भत्तणं अपाणएण सवणेणं णक्खत्तेणं जोगमुवागएणखीणे वेऊणिज्जे आउए णामे गोए कालगए वीइक्कंते समुज्जाए छिण्णजाइजरामरणबंधणे सिद्ध बुद्धे मुत्ते परिणिव्वुडे अन्तकडे सव्वदुक्खपहीणे)08 भोटले अन्तत उभ मे पूर्ण સુધી તેઓ કેવલિ પર્યાયમાં રહ્યા. પૂરા એક લાખ વર્ષ સુધી શ્રામસ્થ પર્યાયમાં રહ્યા. આ પ્રમાણે પિતાની સંપૂર્ણ ૮૪ લાખ પૂર્વના આયુષ્યને ભેળવીને તે ભરત કેવલી એક માસના પૂરા સંથારાથી–ભકૃતપાનનું સંપૂર્ણ રૂપમાં પરિવર્જન કરવા રૂપ સંથારાથી–શ્રવણ નક્ષત્રની સાથે વેગ પ્રાપ્ત ચન્દ્રના સમયમાં વેદનીય, આયુ, નામ, ગોત્ર એ ચાર- ભવેપગ્રહી ચાર અઘાતિયા કર્મો જ્યારે ક્ષય થઈ ગયા ત્યારે કાલગત થયા, એટલેકે સિદ્ધાવસ્થા યુક્ત બની ગયા–મેક્ષમાં વિરાજમાન થઈ ગયા. જાતિ, જરા અને મરણના બંધનથી રહિત થઈ ગયા,
१२३
જમ્બુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિસૂત્ર