________________
चन्द्राप्तिप्रकाशिका टीका प्रा.१५ सू.३ चन्द्रादीनांनाक्षत्रमास चरणनिरूपणम् ६११ 'ता' तावत् पण्णरस चउभागृणाई मंडलाइं' चतुर्भागोनानि पञ्चदश मण्डलानि चरति ।. अयं भावः-एकस्य मण्डलस्य चतुर्विशत्यधिकशतभागरूपस्य चतुर्थो भाग एकत्रिंशद्रूपस्तेन, उनानि पञ्चदश मण्डलानि, परिपूर्णानि चतुर्दश मण्डलानि पञ्चदशस्य मण्डलस्य च त्रयोभागश्चत तुर्विशत्यधिकशतसत्काः त्रिनवतिरूपाः (१७.९३ ) एतत्प्रमितान् , पुनश्च, 'एगं च चउवीससयभागं' एकं च चतुर्विशतिशतभागं चतुर्दशतमध्याद 'एग भाम' एक भाग चेति चतुर्नवति भागसहितानि चतुर्दशमण्डलानि (१४.९४. ) 'चरह' चरति तथाहिएकस्मिन् युगे चर्तु विंशत्यधिकं पर्वशतं भवति सूर्यमण्डलानि च पश्चदशाधिकानि नवशतानि (९१५) भवन्ति पर्वद्वयविषया च पृच्छा ततस्त्रैराशिकं क्रियते यदि चर्तुविंशत्यधिकेन पर्वशतेन पञ्चदशोत्तरनवशतमण्डलानि लभ्यन्ते तदा द्वाभ्यां पर्वभ्यां कति मण्डलानि लभ्यन्ते ? राशित्रयस्थापना १२४ । ९१५ । २ । अत्रापि पूर्वोक्त एव विधिः क्रियते-अन्त्येन राशिना मध्यराशिं गुणयित्वा आद्यराशिना भागहरणं कर्त्तव्यम्, तेन लभ्यन्ते चतुर्दश मण्डलानि पञ्चदशस्य च मण्डलस्य चतुर्नवतिश्चतुर्विशत्यधिकशतभागाः (१४.
१२)
अथ चन्द्रमासेन नक्षत्रचारः प्रदर्श्यते-'ता चंदेणं' इत्यादि, 'ता' तावत् 'चंदेणार मासेणं' चान्द्रेण मासेन 'णक्खत्ते' नक्षत्रं 'कइमंडलाइं चरइ' कतिमण्डलानि चरति ? भगवानाह-'ता' तावत् 'पण्णरस चउब्भागूणाई मंडलाई' पञ्चदश चतुर्भागोनानि मण्डलानि मण्डलस्य चतुर्थभागेन एकत्रिंशद्भागरूपेण न्यूनानि पञ्चदश मण्डलानि, अयं भावःपरिपूर्णानि चतुर्दशमण्डानि तथा पञ्चदशस्य च मण्डलस्य चतुर्विशत्यधिकशतभागसत्कभागत्रयं त्रिनवति भागरूपंच (१४-९३. तथा 'छच्च चउवीससयभागे' षट् चतुर्विशतिशत.
सत्कभागान् चतुर्विशतिशतभागेषु षट् भागान् ‘मंडलस्स' एकस्य मण्डलस्य (१४-९९
१२४ 'चरइ' चरति । तहाहि-एकस्मिन् युगे चन्द्रमासा द्वाषष्टि रिति चतुर्विशत्यधिकशतं पर्वणां:भवति, नक्षत्रमण्डलानि च एकस्मिन् युगे सार्द्ध सप्तदशाधिकानि नवशतसंख्यकानि (९१७ ॥ )भवन्ति तेषाममण्डलानि पञ्चत्रिंशदधिकानि अष्टादश शतानि (१८३५)भवन्ति पर्वद्वयविषया पृच्छेति त्रैराशिकं क्रियते-यदि चतुर्विशत्यधिकेन पर्वशतेन पञ्चत्रिंशदधिकानि