________________
चन्द्रप्रशतिस्त्रे
,
शतभिषक् प्रभृतीनि अर्द्धक्षेत्राणि ततस्तेषां मध्ये एकैकस्य नक्षत्रस्य सार्द्धात्रयस्त्रिंशत् त्रयस्त्रिंशत् (३३||) सप्तषष्टिभागा भवन्ति सप्तषष्टेरर्धकरणात्, ततस्ते सार्द्धास्त्रयस्त्रिंशत् ( ३३॥ ) भागाः षड्भर्गुण्यन्ते जाते एकोत्तरे द्वे शते (२०१) । षड् नक्षत्राणि उत्तरभाद्रपदादीनि द्व क्षेत्राणि, तानमानि - उत्तरभाद्रपदा १, रोहिणी २, पुनर्वसुः, ३, उत्तरफाल्गुनी ४, विशाखा ५, उत्तराषाढा ६, एतानि षड्नक्षत्राणि पञ्चचत्वारिंशन्मुहूर्त्तात्मकत्वाद् द्वयर्धक्षेत्राणीति । ततस्तेषां मध्ये प्रत्येकस्य च सप्तषष्टिभागस्यार्द्धम् (२००|) सप्तषष्टे वर्धेन ( १ ॥ ) गुणनात् एतत् षड्भिर्गुण्यते, जातानि त्र्युत्तराणि षट् शतानि (६०३) । शेषाणि एतद्व्यतिरिक्तानि पञ्चदश नक्षत्राणि श्रवणादीनि त्रिंशन्मुहूर्त्तात्मकत्वात् समक्षेत्राणि तेषां प्रत्येकस्य सप्तषष्टिभागा एव, ततः सप्तषष्टिः पञ्चदशभिर्गुण्यते, जातं पञ्चोत्तरं सहस्रम् (१००५) ततोऽभिजित एकविंशतिः (२१) सप्तषष्टिभागाः, एतेषां सर्वेषाम् - (२०१=६०३=१००५=२१) मीलने भवन्ति सप्तषष्टि भागानाम् — त्रिंशदधिकानि अष्टादश शतानि (१८३० ) । एष परिपूर्णः सप्तषष्टि भागात्मको नक्षत्रपर्यायः एतस्यार्धे कृते भवन्ति यथोक्तानि पञ्चदशोत्तराणि नवशतानि ( ९१५) । एभ्योऽभिजितः सम्बन्धिनी एकविंशतिः शोध्यते, तिष्ठन्ति शेषाणि - अष्टौ शतानि चतुर्नवत्यधिकानि (८९४) । एषां सप्तषष्ट्या भागो हियते, लब्धास्त्रयोदश (१३), शेषास्तिष्ठन्ति त्रयोविंशतिर्भागाः (२३) त्रयोदशभिश्च पुनर्वसु पर्यन्तानि नक्षत्राणि शुद्धानि, ये च त्रयोविंशति र्भागाः शेषीभूतास्तिष्ठन्ति ते मुहूर्त्तकरणार्थे त्रिंशता गुण्यन्ते, जातानि नवत्यधिकानि षट् शतानि ( ६९०), तेषां सप्तषष्ट्या भागो हियते, लब्धाः दश मूहूर्त्ताः (१०), शेषातिष्टन्ति विंशतिः, सा द्वाषष्टि भागकरणार्थं द्वाष्टया गुण्यते जातानि चत्वारिंशदधिकानि द्वादशशतानि (१२४०), एषां सप्तषष्ट्या भागो हियते, लब्धा अष्टादश द्वाषष्टि भागाः, शेषास्तिष्ठन्ति चतुस्त्रिंशत् ते च एकस्य द्वाषष्टिभागस्य चतुस्त्रिंशत् सप्तषष्टिभागाः, तत आगतम् - पुष्यस्य दशसु मुहूर्त्तेषु, एकस्य च मुहूर्त्तस्य अष्टादशसु द्वाषष्टिभागेषु, एकस्य च द्वाषष्टि भागस्य चतुस्त्रिंशति सप्तषष्टिभागेषु ( १० १८
६२/६७
> गतेषु, तथा पुष्यस्य त्रिंशन्मुहूर्त्तात्मकत्वात् - एकोनविंशतौ मुहूर्त्तेषु एकस्य च मुहूर्त्तस्य त्रिचत्वा - रिंशति द्वाषष्टिभागेषु, एकस्य च द्वाषष्टिभागस्य त्रयस्त्रिंशति सप्तषष्टिभागेषु ( १९४३ ३३ ) सूत्रोक्तेषु शेषेषु प्रथमा श्रावणमास भाविनी सूर्यावृत्तिः प्रवर्त्तते इति ।
६२ ६७
५४८
अथ द्वितीयां श्रावणमासभाविनोमावृत्ति प्रदर्शयति- 'ता एएसि णं' इत्यादि, 'ता' तावत् 'एएसि णं' एतेषां प्रमिद्धानां 'पंच' पञ्चानां 'संवच्छरणं' चान्द्रादिसंवत्सराणां मध्ये 'दोच्च' द्वितीयां 'वासिक्कि' वार्षिकीं वर्षाकालभाविनीम् 'आउट्टि' आवृत्ति सूर्यावृत्ति