Page Text
________________
९५४
सूर्यप्राप्तिसूत्रे महाग्रहाणां च । चारविशेषेण भवन्ति सुखदुःखविधयो मनुष्याणां ॥२१॥ रजनिकरदिनकराणां-चन्द्रादित्यानां नक्षत्राणां च महाग्रहाणां च चारविशेषेण-तेन तेन चारेण मनुष्याणां सुखदुःखविधयो भवन्ति, तथाहि-मनुष्याणां सदा द्विविधानि कर्माणि भवन्ति, तानि च-शुभवेद्यानि अशुभवेद्यानि च, सामान्यतः कम्मणां विपाकहेतवश्च पश्च सन्ति, तद्यथा-द्रव्यं क्षेत्र कालो भावो भवश्च, उक्तं चान्यत्र-'उदयक्खओ खमोबसमा जं च कम्नुणो भणिया, दव्वं च खेत्तं कालं भवं च भावं च संपप्प ॥१॥ छाया-उदयक्षयक्षयोपशमोपशमा ये च कर्मणो भणिता । द्रव्यं च क्षेत्रं कालश्च भवं च भावं च सम्प्राप्य ॥१॥ शुभ कर्मणां प्रायः शुभवेद्यानां कर्मणां शुभद्रव्यक्षेत्रादि सामग्री विपाकहेतु. अशुभवेद्यानां अशुभद्रव्यक्षेत्रादि सामग्री, तेन यदा येषां जन्मनक्षत्रादि विरोधी चन्द्रसूर्यादीनां चारो भवति तदा तेषां प्रायो यानि अशुभवेद्यानि कर्माणि तानि तां तां तथाविधां विपाकसामग्री अवाप्यविपाक मायान्ति । विपाकमागतानि च शरीररोगोत्पादनेन धनहानिकरणतो वा प्रियविन.
चंद्र सूर्य का तथा नक्षत्र एवं महाग्रहों का चार विशेष से अर्थात् गति विशेष से मनुष्यों के सुख दुःख प्रकार होते हैं जैसे को-मनुष्यों के सदा दो प्रकार के कर्म होते हैं वे कर्म शुभ वेद्य एवं अशुभ वेद्य होते हैं। सामान्य से कर्मों का विपाक के कारण पांच प्रकार का होते हैं जो इस प्रकार से हैं-द्रव्य, क्षेत्र काल, भाव, एवं भव अन्यत्र कहा भी है
उदयक्खमो समोवसमा जंच कम्मुणो भणिया।
दव्वं च खेत्तं कालं भावं च भवं च संपप्पे ॥१॥ प्रायः शुभकर्म का माने शुभ वेद्यकर्म का शुभ द्रव्यक्षेत्रादि सामग्री विपाक का कारण होता है। एवं अशुभ वेद्यकर्म का अशुभ द्रव्यक्षेत्र आदि सामग्री होती है। अतः जब जिन के जन्म नक्षत्रादि विरोधी चंद्र सूर्यादि की गति होती है तब उनके प्रायः जो अशुभ वेद्यकर्म होते हैं वे उस उम प्रकार
ચંદ્ર સૂર્યને તથા નક્ષત્ર અને મહાગ્રહોના ચાર વિશેપથી અર્થાત્ ગતિ વિશેષથી મનુષ્યના સુખદુઃખ પ્રકાર થાય છે. જેમકે-મનુષ્યના સદા બે પ્રકારના કર્યો હોય છે. એ કર્મો શુભવેદ્ય અને અશુભ હોય છે. સામાન્ય પણાથી કર્મોના વિપાકને લઈને પાંચ પ્રકારના હોય છે. જે આ પ્રમાણે છે. દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ અને ભવ અન્યત્ર કહ્યું પણ છે.
दयक्खमोवसमा जच कम्मुणो भणिया ।
दव्यच खेतं काल भवंच भावंच संपप्प ॥१॥ પ્રાયઃ શુભ કર્મના એટલેકે શુભવેદ્ય કર્મના શુભદગ્ય ક્ષેત્રાદિ સામગ્રી વિપાકનું કારણ હોય છે. અને અશુભવેદ્ય કર્મના અશુભ દ્રવ્યક્ષેત્ર વિગેરે સામગ્રી હોય છે. તેથી જ્યારે જેમના જન્મનક્ષત્રાદિ વિરોધી ચંદ્ર સૂર્યાદિની ગતિ હોય છે, ત્યારે તેમના પ્રાયઃ જે અશુભવેદ્ય કર્મો હોય છે તે એ એ પ્રકારની વિપાક સામગ્રીને પ્રાપ્ત કરીને વિપાકમાં
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |