________________
९१५
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० १०० एकोनविंशतितम'प्राभृतम् सहस्साइं दस य सहस्साई णव य एकटे जोयणसए किंचि विसेसूणे परिक्खेवेणं आहिएत्ति वएज्जा' तावत् चत्वारि योजनशतसहस्राणि ४००००० चक्रवालविष्कम्भेन-व्यासेन, तथा च एकचत्वारिंशद्योजनशतसहस्राणि ४१००००० दश च सहस्राणि १००००, नवशतानि एकषष्टयधिकानि ९६१ सर्वसंख्यया पूर्वोक्तान्येव ४११०९६१ योजनानि धातकी खण्डस्य परिक्षेपः-परिधिरित्यर्थः ॥ अथात्रैव चन्द्रसूर्यादि विषयकः प्रश्नः-'धातईसंडे दीवे केवइया चंदा पभासेंसु वा पभाति वा पभासिस्संति वा पुच्छा' धातकीखण्डे द्वीपे कियन्त श्चन्द्राः प्राभासयन् वा प्रभासयन्ति वाप्रभासयिष्यन्ति वा, इति पृच्छा ? अर्थात् तस्मिन्नेव धातकीखण्डे द्वोपे कियन्तः सूर्याः अतापयन् वा तपन्ति वा तापयिष्यन्ति वा ?, तथा कियन्ति नक्षत्राणि योगमयुञ्जन् वा युञ्जन्ति वा योक्ष्यन्ति वा ?, एवं कियन्तो ग्रहाश्चारमचारयन् वा चरन्ति वा चारयिष्यन्ति वा ?, तथा च कियत्य स्तारागणकोटिकोटयः शोभामशोभयन् वा एगट्टे जोयणसए किंचिविसेसूणे, परिक्खेवेणं आहिएत्ति वएजा) चार लाख ४०००००। योजन चक्रवाल विष्कंभ से अर्थात् उसका व्यासमान चार लाख योजन का है । तथा इकतालीस लाख ४१००००० । दस हजार १००००। नवसो इकसठ ९६१ । सब का जोड पूर्व कथनानुसार ४११०९६१। इकतालीस लाख दस हजार नवसो इकसठ योजन धातकी खंड की परिधि का हो जाता है।
अब यहां पर चंद्र सूर्य विषय में प्रश्न करते हैं-(धायईसंडे दीवे केवडया चंदा पभासेंसु वा पभासंति वा पभासिस्संति वा पुच्छा) धातकी खंड द्वीप को कितने चंद्र प्रभासित करते थे प्रभासित करते हैं, एवं प्रभासित करेंगे? इस प्रकार प्रश्न है, अर्थात् उस धातकी खण्डद्वीप में कितने सूर्य तापित करते थे तापित करते हैं एवं तापित करेंगे? तथा कितने नक्षत्र योग प्राप्त करते थे योग करते हैं ? एवं योग करेंगे, एवं कितने ग्रह चार चरते थे, चार चरते हैं परिक्खेवेण आहिएत्ति वएज्जा) याराम ४०००००। यो यस विमथी अर्थात् વ્યાસમાનથી ચાર લાખ જન છે. તથા એક્તાલીસ લાખ ૪૧૦૦૦૦૦ દસ હજાર ૧૦૦૦૦) નવસે એકસઠ ૬૬૧ બધાને મેળ વવાથી પૂર્વકથનાનુસાર ૪૧૧૦ ૯૬૧ એક્તાલીસ લાખ દસહજાર નવસો એકસઠ જન ધાતકી ખંડની પરિધિ હોય છે.
वे मी यंद्र सूर्य ना समयमा प्रश्न पूछामा मावे छे.(धायईसंडे दीवे केवइया चंदा पभासे सु वा पभासंति वा, पभासिस्संति वा पुच्छा) धातडी , दीपभा सा ચંદ્રો પ્રભાસિત થતા હતા કેટલા ચંદ્રો પ્રમાણિત થાય છે ? અને પ્રમાસિત થશે? આ પ્રમાણે પ્રશ્ન છે અર્થાત્ એ ધાતકીખંડ દ્વીપને કેટલા સૂર્યો તાપિત કરતા હતા? તાપિત કરે છે? અને તાપિત કરશે? તથા કેટલા નક્ષત્ર વેગ પ્રાપ્ત કરતા હતા?ગ પ્રાપ્ત કરે છે અને યોગ પ્રાપ્ત કરશે? અને કેટલા ગ્રહો ચાર ચરતા હતા, ચાર ચરે છે. અને ચાર ચરશે? તથા
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2