________________
सूर्यशप्तिप्रकाशिका टीका सू० ९५ अष्टादश प्राभृतम् विमानं परिवहन्ति, उत्तरेण तुरगरूपधारिणां देवानां पञ्चशतानि ताराविमानं परिवहन्तीत्येवं चन्द्रादीनां विमानवाहनानि प्रतिपादितानीति ॥ सू० ९४ ॥ ___ अथ सम्प्रति चन्द्रादीनां मध्ये शीघ्रगति निरूपणविषयकं प्रश्नोत्तरसूत्रमाह-'ता एएसि णं चंदिमित्यादि
मूलम्-ता एएसि णं चंदिमसूरियगहगणणक्खत्ततागरूवाणं कयरे कयरेहितो सिंग्धगई वा मंदगई ?, ता चंदोहितो सिग्घगइ सूरे सूरेहितो गहा सिग्धगई गहेहितोणक्खत्ता सिग्घगई, णक्खत्तेहितो तारा सिग्घगइ, सवप्पगइ चंदा सव्वसिंग्यगइ तारा। ता एएसि णं चंदिमसूरियगहगण णक्खत्ततारारूवाणं कयरे कयरेहितो अप्पिडिया वा!, महड्डिया वा ताराहिंतो महिड्डिया णक्खत्ता णक्खत्तेहितो गहा महिडिया गहे. हितो सूरा महिडिया सूरेहितो चंदा महिड्डिया, सव्वप्पड्डिया तारा सवमहिडिया चंदा ॥सू० ९५॥
छाया-तावत् एतेषां चन्द्र-सूर्य-ग्रह-नक्षत्र-तारारूपाणां कतरेभ्यः कतरेभ्यः शीघ्रगतयो वा मन्दगतयो वा !, तावत् चन्द्रेभ्यः सूर्याः शीघ्रगतयः, सूर्येभ्यो ग्रहाः शीघ्रगतयः, आहेभ्यो नक्षत्राणि शीघ्रगतीनि, नक्षत्रेभ्यस्तारारूपाः, शीघ्रगतयः, सर्वाल्पगतयश्चन्द्राः सर्वशीघ्रगत यस्ताराः । तावत् एतेषां चन्द्र-सूर्य-ग्रहगण-नक्षत्र-तारारूपाणां कतरेभ्यः कतरेभ्यः अल्पद्धिका वा महद्धिका वा. ताराभ्यो महर्टिकानि नक्षत्राणि नक्षत्रेभ्यो महद्धिकाः ग्रहाः, ग्रहेभ्यः सूर्याः महद्धिकाः, सूर्येभ्यश्चन्द्राः महद्धिका सर्वाल्प ऋद्धयस्तारा सर्वमहर्द्धयश्चन्द्राः ॥ इति सूत्र-९५॥
टीका-चतुर्नवति तमे सूत्रे चन्द्रादीनां विमानसंस्थिति-तेषामायामादिकं-विमानाधिष्ठातारो देवाश्चेत्येतेषां विचारं कृत्वा सम्प्रत्यस्मिन् पश्चनवतितमे सूत्रे चन्द्र-सूर्य-ग्रहरूपधारी पांचसो देव ताराविमान को वहन करते हैं, पश्चिम दिशा में वृषभ रूपधारी पांचसो देव तारा विमान को वहन करते हैं, एवं उत्तर दिशा में अश्वरूपधारी पांचसो देव तारा विमान को वहन करते हैं । इस प्रकार चन्द्रादिके विमानों के वाहको को प्रतिपादित किया है। सू० ९४ ॥ ___अब चंद्रादि के शीघ्रगति का निरूपण करने के लिये प्रश्नसूत्र कहते हैंરૂપને ધારણ કરીને પાંચસે દેવે તારા વિમાનનું વહન કરે છે. અને ઉત્તરદિશામાં ઘોડાનારૂપને ધારણ કરવાવાળા પાંચ દેવે તારા વિમાનનું વહન કરે છે. આ પ્રમાણે ચંદ્રાદિના વિમાનના વાહકે પ્રતિપાદિત કરેલ છે. માસૂ. ૯૪
वे यानी शी तिनु नि३५४ ४२१माटे प्रश्नसूत्र ४ छ. (ता एरसिण
श्री सुर्यप्रति सूत्र : २
