________________
सूर्यज्ञप्निप्रकाशिका टीका सू० ५६ दशमप्राभृतस्य विंशतितमं प्राभृतप्राभृतम् ६३ लब्धाः एकोनविंशतिर्मुहूर्ताः शेषाणि तिष्ठन्ति सप्तदशशतानि चतुश्चत्वारिंशदधिकानि १७४४ एतानि द्वापष्टिभागानयनार्थ द्वाषष्टया गुणयितव्यानि, तत्र गुणकारछेदराश्यो षिष्टयाऽपवर्तना कार्या, यथा-१७४६५४ = ७४४४६५=१०४४४१-१७४२६. पूर्वम् अपवर्तनानन्तरं गुणकस्थाने गुणको राशिरेकः, छेदराशिव सप्तपष्टिः अत्रोपरितनोराशिरेकेन गुणितस्तावानेव१७४४ । अधस्तनश्चापि राशिरेकेन गुणितस्तावानेव सप्तपष्टिरूपः । ततस्तयो ज्यभाजकयो र्भागहरणेन लब्धाः षडविंशति षिष्टिभागाः एकस्य च द्वापष्टिभागस्य द्वौ सप्तपष्टिभागी । अत्र ये लब्धा एकोनविंशतिर्मुहूर्ताः, ये च उद्धरिताः पाश्चात्याः पञ्चदशमुहूर्तास्ते एकत्र मील्यन्ते यदि चेत् जाताः १९ -+-१५-३४ चतुस्त्रिंशन्मुहर्ताः, अत्र त्रिंशता पूर्वाफाल्गुनी शुद्धाश्चेत् शेषास्तिष्ठन्ति चत्वारो मुहर्ताः-३४-३०-४ । अत आगतं तृतीयं उन्नीस मुहूर्त लब्ध होते हैं तथा सत्रह सो चुभालीस शेष रहता है १७४४ इसका बासठिया भाग करने के लिये पासठ से गुणा करे उसमें गुणकार तथा छेद राशि का बासठ से अपवर्तना करे जैसे कि १४६६१४ +३=४४४+ ==२६ पहले अपवर्तना के पश्चात् गुणाकार के स्थान में गुणक राशि एक होता है, तथा छेद राशि सरसठ रूप होती है यहां पर ऊपर की राशि एक से गुणा करने से उसी प्रकार १७४४ सत्रह सो चवालीस रूप होता है। नीचे की राशि भी एक से गुणा करने पर उसी प्रकार सडसठ रूप रहती है। तत्पश्चात उस भाज्य भाजक राशि का भाग करने से बासठिया छाइस भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया दो भाग लब्ध होता है, यहां पर जो उन्नीस मुहूर्त लब्ध हुवा है, तथा छेद का जो पंद्रह मुहूर्त लाया है उसको इकट्ठा करे तो १९ + १५-३४ चोतीस मुहूर्त होते हैं । यहां तीस मुहूर्त से उत्तराफाल्गुनी नक्षत्र शुद्ध होता है तथा चार मुहर्त शेष बचता है ३४-३०છે, તથા સત્તરસે ચુંમાલીસ શેષ રહે છે. ૧૭૪૪ આ સંખ્યાને બાસડિયા ભાગ કરવા માટે બાસઠથી ગુણાકાર કરે તેમાં ગુણાકાર અને છેદરાશિની બાસઠથી અપવર્તન કરવી
भ-१७४४४१७४६x६१७७४४४१७४४-२६६ प ५५41 ना ४ा पछी गुणाકારના સ્થાનમાં ગુણક રાશિ એક આવે છે, તથા હૈદરાશિ સડસઠ રૂ૫ રહે છે અહીં ઉપરની રાશિને એકથી ગુણાકાર કરવાથી એજ ૧૭૪૪ સત્તરસે ચુંમાળીસ રૂપ રહે છે, અને નીચેની રાશિ પણ એકથી ગુણવાથી સડસઠ રૂપ રહે છે, તે પછી એ ભાજ્ય ભાજક રાશિને ભાગ કરવાથી ૧૯૧૪ બાસઠિયા છવ્વીસ ભાગ તથા બા સઠિયા એક ભાગના સડસડિયા બે ભાગ ફુ છે લબ્ધ થાય છે, અહીંયાં ઓગણીસ ૧૯ મુહૂર્ત લબ્ધ થયા છે તે પણ છેદન જે પંદર મુહૂર્ત આવ્યા છે તેને મેળવવામાં આવે તો ૧+૧૫=૩૪ ચોત્રીસ મુહૂર્ત થાય છે, અહીં ત્રીસ મુહૂર્તથી ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્ર શુદ્ધ થાય છે, તથા ચાર મુહૂર્ત શેષ રહે છે ૩૪–૧૦=૪ હવે ત્રીજું પર્વ ભાદરવા માસની અમાસ આવે છે,
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૨