Page Text
________________
७१८
सूर्यप्रज्ञप्तिसत्रे मेरोः पौरस्त्ये दिग्विभागे वेदितव्ये, परिशेषं च सर्व क्षेत्रं पाश्चात्ये सर्वबाह्यात् अक्तिने चतुर्थे अर्द्धमण्डले वेदितव्यमिति प्रस्फोटः।।
सम्प्रति सर्वेषामुपसंहारमाह-'इच्चेसो चंदमासो अभिगमणणिक्खमणवुडिणिवुड्रि अणवद्वित-संठिती विउव्वणरिडिपत्ते रूवी चंदे देवे देवे आहिएत्ति वएज्जा' इत्येषा चन्द्रमसः अभिगमन-निष्क्रमण वृद्धिः-निर्वृद्धि-अनवस्थित संस्थान संस्थितिः-विकुर्वणा ऋद्धिप्राप्ता रूपी चन्द्रो देव देवः, आंख्यात इति वदेत ॥ इत्येषा-पूर्वोदिता चन्द्रमसः संस्थिति भवतिः, किं विशिष्टां अवस्थानमित्याह-१-अभिगमनं-सर्वबाह्यान्मण्डलादभ्यन्तराभिमुखं प्रस्थानं भवति । (२) निष्क्रमणं-सर्वाभ्यन्तरान्मण्डलाबहिर्गमने निष्क्रमणं । (३) वृद्धिःचन्द्र प्रकाशस्योपचयो वृद्धिः (४) निर्वद्धिः-चन्द्रप्रकाशस्यापचयो निर्वद्धिः। (५) अनवस्थितं-एताभिश्चतसृभिरनवस्थितं संस्थान (६) संस्थिति-अभिगमननिष्क्रमणे अधिकृत्याइकतालीसिया तथा दूसरा तेरहवां भाग पंद्रहवें सर्वबाह्य मंडल से पीछे के तीसरे अर्द्धमंडल में मेरु की पूर्वदिशा में समझें । अवशिष्ट सभी क्षेत्र पाश्चात्य सर्वबाह्य मंडल के पीछे के चतुर्थ अर्द्धमंडल में समझना चाहिये। अब सबका उपसंहार करते हुवे कहते हैं-(इच्चेसो चंदमासो अभिगमणणिक्खमणबुड्डिणिवुद्धि अणवट्टिय संठिती विउठवण रिडीपत्ते रूवी चंदे देवे देवे आहिएत्ति वएना) पूर्वकथित प्रकार की चंद्र की संस्थिति होती है । सर्व अवस्थान होता है, वह अवस्थान किस प्रकार से होता है वह कहते हैं-(१) अभिगमन-सर्ववाह्य मंडल से अभ्यन्तराभिमुख प्रस्थान होता है । (२) निष्क्रमण-सर्वबाह्य मंडल से बाहर निर्गमन होता है। (३) संस्थिति-अभिगमन निष्क्रमण को अधिकृत करके अवस्थान अर्थात् रहना संस्थिति कही जाती है । वृद्धिक्षय को अपेक्षित कर के जो संस्थान अर्थात् आकार जिनका हो उस प्रकार की બીજા અયનના સર્વબાહ્ય મંડળની સમીપના બીજા પાશ્ચાત્ય અર્ધમંડળમાં થાય છે. બીજો એકતાલીસિયા ભાગ તથા બીજે તેરમો ભાગ પંદરમા સર્વબાહા મંડળની પછીના ત્રીજા અર્ધમંડળમાં મેરુની પૂર્વ દિશામાં સમજવા. બાકીના બધા ક્ષેત્રે પાશ્ચાત્ય સર્વબાહ્ય મંડળની પછીના ચેથા અર્ધમંડળમાં સમજવા જોઈએ. હવે બધાને ઉપસંહાર કરતાં કહે છે.(इच्चेसो चंदमासो अभिगमणणिक्खमणवुडूढिणिवुढि अणवट्टिय संठिती विउठवण रिडूढीपत्ते रूवीच दे देवे आहिएत्ति वएज्जा) पडदा ४८ प्रा२नी यानी सस्थिति हाय छे. सर्व અવસ્થાન થાય છે. એ અવસ્થાન કેવી રીતે થાય છે? તે બતાવે છે. (૧) અભિગમના સર્વબાહ્ય મંડળથી અત્યંતરાભિમુખ પ્રસ્થાન થાય છે.
(૨) નિષ્ક્રમણ–સર્વબાહ્ય મંડળથી બહાર નિગમન થાય છે.
(૩) સંસ્થિતિઅભિગમન નિષ્ક્રમણને અધિકૃત કરીને અવસ્થાન અર્થાત્ રહેવું તે સંસ્થિતિ કહેવાય છે. વૃદ્ધિ ક્ષયને અપેક્ષિત કરીને જે સંસ્થાન અર્થાત્ આકાર જેટલો
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૨
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |