________________
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे पणो परस्स चिण्णं पडिचरइ, तेरससत्तट्रिभागाइं जाई चंदे परस्स चिण्णं पडिचरइ तेरससत्तट्ठिभागाइं जाई चंदे अप्पण्णो परस्स य चिण्णं पडिचरइ, एयावया बाहिरतच्चे पुरच्छिमिल्ले अद्धमंडले सम्मत्ते भवइ, ता तच्चायणगए चंदे पञ्चस्थिमाए भागाए पविसमाणे बाहिरचउत्थस्स पञ्चथिमिल्लस्स अद्धमंडलस्स अद्धसत्तट्ठिभागाइं सत्तद्विभार्ग च एकतीसहा छेत्ता अटारसभागाइं जाइं चंदे अप्पण्णो परस्स य चिण्णं परिचरइ एयावया व बाहिरचउत्थपञ्चथिमिल्ले अद्धमंडले सम्मत्ते भवइ । एवं खलु चंदेणं मासेणं चंदे तेरस चउण्णगाई दुवे तेरसगाइं जाइं चंदे चिण्णं परस्स पडिचरइ तेरस तेरसगाई जाइं चंदे अपप्पण्णा चिण्णं पडिचरइ, दुवे ईतालीसगाई, अटुसत्तट्ठिभाई सत्तट्ठिभागं च एकसहा छेत्ता अट्ठारसभागाइं जाई चंदे अप्पण्णा परस्स य चिण्णं परिचरइ, अवराई खलु दुवे तेरसगाई जाइं चंदे केणइ अस्सामण्णगाइं सयमेव पविद्वित्ता चारं चरइ, इच्चेसो चंदमासोऽभिगमणणिक्खमणबुट्ठिणिवुठि अणवतिसंठाणसंठितीविउव्वणगिढिपत्ते रूवी चंदे देवे देवे आहिते त्ति वएजा ॥सू० ८१॥
छाय-तावत् चान्द्रेण अर्द्धमासेन चन्द्रः, कतिमण्डलानि चरति ? तावत् चतुर्दश चतुगिमण्डलानि चरति एकं च चतुर्विशतिं शतभागं मण्डलस्य । तावत् आदित्येन अर्द्धमासेन चन्द्रः कतिमण्डलानि चरति, तावत् षोडशमण्डलानि चरति, षोडशमण्डलचारी तदा अपरे खलु द्वे अष्टके ये चन्द्रः केनापि असामान्ये स्वयमेव प्रविश्य प्रविश्य चारं चरति । कतरे खलु द्वे अष्टके ये चन्द्रः केनापि असामान्ये स्वयमेव प्रविश्य प्रविश्य चारं चरति, एते खलु ते द्वे अष्टके ये चन्द्रः केनापि असामान्ये स्वयमेव प्रविश्य प्रविश्य चारं चरति, तद्यथा-निष्क्रामन्नेव अमावास्यान्ते खलु प्रविशन्नेव पौर्णमास्यन्ते खलु, एते खलु द्वे अष्टके ये चन्द्रः केनापि असामान्ये स्वयमेव प्रविश्य प्रविश्य चारं चरति, तावत् प्रथमायनगते चन्द्रे दक्षिणस्मात् भागात् प्रविशन् सप्तार्द्धमण्डलानि यानि चन्द्रो दक्षिणस्माद् भागात् प्रविशन् चारं चरति, कतराणि खलु तानि सप्तार्द्धमण्डलानि चन्द्रो दक्षिणस्मात् भागात् प्रविशन् चारं चरति, तद्यथा-द्वितीये अर्द्धमण्डले चतुर्थे अर्द्धमण्डले षष्टे अर्द्धमण्डले अष्टमे अर्द्धमण्डले दशमे अर्द्धमण्डले द्वादशे अर्द्धमण्डले चतुईशे अर्द्धमण्डले, एतानि खलु सप्तार्द्धमण्डलानि यानि चन्द्रो दक्षिणस्मात् भागात् प्रविशन् चारं चरति, तावत् प्रथमायनगते चन्द्रे उत्तरस्मात् भागात् प्रविशन्
श्री सुर्यप्रति सूत्र : २