Page Text
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ७८ द्वादश प्राभृतम्
હાલ
1
छत्रम् - उपर्युपरिन्यस्त छत्राकारो योगः छत्रातिछत्रनामा योगः षष्ठः ? 'जुयणद्धे' युगनद्धः- युगसदृश स्तदाकार : - युगमिव नद्धो युगनद्धः, हलशकटादौ युक्तयो वृषभयोः स्कन्धयोरारोपितं काष्ठं युगमिति कथ्यते, 'जुआ' इति भाषा तद्वद् यो योगोऽपि प्रतिभाति स युगनद्धनामा योगः सप्तमो योगः प्रोच्यते । ततश्च 'घणसम्मदे' धनसम्मर्दः - धनसम्मर्द रूपो योगोऽष्टमाख्यो योगः कथ्यते, यत्रतत्रापि चन्द्रः सूर्यो वा ग्रहनत्रयो मध्ये गच्छति, पृथक् पृथग् ग्रहस्य नक्षत्रस्य वा चन्द्रः सूर्यो वा मध्ये गच्छति तदा धनसम्मर्दी भवति-चन्द्र-सूर्य ग्रह-नक्षत्राणामेकत्र सम्मेलनं धनसम्मर्द :- तुमुलसंघर्षरूपो योगः खलु धनसम्मर्दाख्यो योगः कथ्यते । 'पीणिते' प्रीणितः - उपचयं गतो योगः प्रीणिताख्यो योगो नवमः, उपचयं नीतो यः प्रथमत चन्द्रमसः सूर्यस्य वा एकतरस्य ग्रहेण नक्षत्रेण वा एकतरेण योगो जातः, तदनन्तरं द्वितीयेन सूर्यादिना सहोपचयं गतो यो योगः स प्रीणितः - प्रीणिताख्यनामा योगः कथ्यत इति भावः । ततो दशमाख्यो योगो - 'मंडुgeरखा दूसरा छत्र के समान आकार वाला जो योग वह छत्रातिछत्र नामका छठा योग कहा है । (जुगणद्वे) युगनद्ध अर्थात् हल शकटादि में युक्त जो बैल उसके स्कंधा पर रक्खे गये काष्ठ को युग कहते हैं जिसे भाषा में (जुआ) कहते हैं उसके आकार का जो योग प्रतिभासित होता है, वह युग नद्ध नामका सातवां योग कहा जाता है । ( धणसम्म द्दे) धनसंमर्दरूप योग आठवां योग है। चंद्र या सूर्य जहां कहीं नक्षत्र के मध्य में जाता है, अथवा में या नक्षत्र के मध्य जाता है तब धनसम्मर्द नामका योग होता है । चंद्र-सूर्य, ग्रह एवं नक्षत्र का एकत्र होना धनसंमर्द अर्थात् तुमुल संघर्षरूप धनसंमर्द नामका योग कहा जाता है। (पीणिते) प्रीणित नामका नववां योग होता है । अर्थात् उपचय को प्राप्त होकर प्रथम चंद्र या सूर्य एक ग्रह के साथ एक तरफ से योग करके तत्पश्चात् दूसरे सूर्यादि से प्राप्त होकर जो तेना समान ने योग ते छत्र नामनो पांयभो योग उवाय छे. (छत्ताइछत्ते) पडेसां खेल છત્રની ઉપર રાખેલ ખીજુ છત્ર હાય તેના જેવા આકારવાળે જે યાગ તે છત્રાતિછત્ર नामना छट्टोयोग है. ( जुयणद्धे) युगनद्ध अर्थात् ज से गाडा विगेरेमा भेडेला मगहना કાંધ ઉપર રાખેલ ધુંસરીને યુગ કહે છે. જેને ભાષામાં ('સરી) કહે છે. તેના જેવા આકારના જે યાગ પ્રતિભાસિત થાય છે, તે યુગનદ્ધ નામને સાતમા ચૈાગ કહેવાય છે. ( घणसम्म दे ) धनसंभ३५ आउभोयोग छे, चंद्र सूर्य नयां अर्ध नक्षत्रमां लय मगर ગ્રહમાં કે નક્ષત્રમાં જાય ત્યારે ધનસમ નામના ચેગ થાય છે. અર્થાત્ તુમુલ સ ંઘ રૂપ धनसंभ' नामनो योग आहेवाय छे. (पीणिते) प्रीति नामनो नवमेोयोग होय छे. अर्थात ઉપશમને પ્રાપ્ત કરીને પ્રથમ ચંદ્ર કે સૂર્ય એક ગ્રહની સાથે એક તરફથી યાગ કરીને તે પછી બીજા સૂર્યાદિને પ્રાપ્ત થઈને જે યાગ કરે તે પ્રીણિત નામના નવમાયેગ
ग्रह
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |