________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टोका सू० ७७ द्वादश प्राभृतम् ___ सम्प्रति-तृतीयावृत्तिविषयकं प्रश्नसूत्रमाह-'ता एएसि णं पंचण्डं संवच्छराणं तच्चं हेमंतिं आउटिं चंदे केणं णक्खत्ते णं जोएइ ?' तावदेतेषां पञ्चानां सम्वत्सराणां तृतीयां हैमन्ती मावृत्तिं चन्द्रः केन नक्षत्रेण युनक्ति ? । तावदिति पूर्ववत्, एतेषां पूर्वोदितानां पश्चानां संवत्सराणां मध्ये तृतीयां हैमन्ती-माघमासमाविनी मावृत्ति केन नक्षत्रेण सह युक्त श्चन्द्रः प्रवर्तयतीति गौतमस्य प्रश्नः, ततो भगवानाह-'ता पूसेणं' तावत्पुष्येण । तावदिति प्राग्वत् पुष्य नक्षत्रेण सह वर्तमानो भवति चन्द्र स्तस्मिन् समये ॥ पुनस्तस्यैव समयविभागं दर्शयति-'पूसस्स एगूणवीसं मुहुत्ता तेत्तालीसं च बावद्विभागा मुहुत्तस्स, बावट्ठिभागं च सत्तट्टिहा छेता तेत्तीसं चुण्णियाभागा सेसा' पुष्यस्यैकोनविंशति मुहर्त्ता स्त्रिचत्वारिंशच्च द्वाषष्टिभागा मुहूर्तस्य, द्वापष्टिभागं च सप्तषष्टिधा छित्वा त्रयस्त्रिंशच्चूर्णिकाभागाः शेषाः ।।यस्मिन् समये चन्द्र स्तृतीयामावृत्तिं प्रवर्तयति तस्मिन् समये पुष्यनक्षत्रस्यैकोनविंशति मुहूर्ताः, एकस्य च मुहूर्तस्य त्रिचत्वारिंशद् द्वाषष्टिभागाः, एकस्य च द्वाषष्टिभागस्य त्रयस्त्रिंशत् सप्तपष्टिभागाः (१९।२७) एतावन्त श्चूर्णिकाभागा यदा अवशिष्टाः भवन्ति ___ अब श्री गौतमस्वामी तीसरी आवृत्ति के विषय में प्रश्न सूत्र कहते हैं(ता एएसिणं पंचण्हं संवच्छराणं तच्चं हेमंतिं आउहि चंदे केणं णक्खत्तेणं जोएइ) ये पूर्व कथित पांच संवत्सरों में हेमन्त ऋतु भाविनी तीसरी माघमास की आवृत्ति चंद्र कौन से नक्षत्र के साथ योग युक्त होकर प्रवर्तित करता है ? इस प्रकार श्री गौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर उत्तर में श्री भगवान् कहते हैं-(ता पूसे णं) पुष्य नक्षत्र के साथ उस समय चंद्र योग युक्त रहता है। अब उसके समयविभाग का कथन करते है-(पूसस्स एगूणवीसं मुहत्ता तेत्तालीसं च बावटिभागा मुहत्तस्स, बावटिभागं च सत्तट्टिहा छेत्ता तेतीसं चुणिया भागा सेसा) जिस समय चंद्र तीसरी आवृत्ति को प्रवर्तित करता है उस समय पुष्यनक्षत्र का उन्नीस मुहूर्त तथा एक मुहूर्त का बासठिया तयालीस भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया तेतीस भाग (१९
) वेगौतमस्वामी श्री आवृत्तिना समयमा प्रश्नसूत्र ४ छ-(ता एएसि णं पंचण्हं संवच्छराणं तच्चं हेमंति आउढेि चंदे केणं णक्खत्तेणं जोएइ) मा पडेट पाम भावस પાંચ સ વારમાં ત્રીજી હેમંતઋતુ ભાવિની આવૃત્તિ કે જે માઘ માસમાં આવે છે ત્યારે ચંદ્ર ક્યા નક્ષત્રની સાથે યોગ કરીને તેને પ્રવર્તિત કરે છે. આ રીતના ગૌતમસ્વામીના प्रश्नने सामान उत्तरमा श्री भवान् ४ छ-(ता पूसे ण) पुष्य नक्षत्रनी साथे ते सभये यंद्र योगयुत २ छ. वेतना समय विभागनु थन ४२वामां आवे छे, (पूसस्स एगणवीसं मुहुत्ता तेतालीसं च बावद्विभागा मुहुत्तम्स बावद्विभागं च सत्तढिहा छेत्ता तेतीसं चुण्णिया भागा सेसा) २ समये यंद्र श्री आवृत्तिने प्रपति त ४२ छे. ते समये पुष्य नक्षत्रता ઓગણીસ મુહુર્ત તથા એક મુહુર્તના બાસઠિયા તેંતાલીસ ભાગ તથા બાસઠિયા એક
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: