________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ७६ द्वादश प्राभृतम् अष्टादशशतानि सप्तपष्टिभागानाम् । एषः परिपूर्णः सप्तषष्टिभागात्मको नक्षत्रपर्यायः । अस्यार्द्ध १८३०२=९१५ पञ्चदशोत्तराणि नवशतानि । एभ्योऽभिजिन्नक्षत्रस्य शोधनकमेकविंशतिः शोद्धया-९१५-२१-८९४ पश्चात् स्थितानि चतुर्नवत्यधिकान्यष्टौ शतानि । एतेषां सप्तषष्टिभागाः क्रियन्ते, यथा १३ अत्र लब्धा स्त्रयोदश, शेषा स्तिष्ठन्ति त्रयोविंशतिः सप्तषष्टिभागाः, अत्र त्रयोदशभिश्च पुनर्वस्वन्तानि नक्षत्राणि शुद्धयन्ति ये च शेषा स्त्रयोविंशतिस्ते च मुहूर्तकरणार्थ त्रिंशता गुणनीया इति गुण्यन्ते २३४३०६९० जातानि नवत्यधिकानि षट्शतानि । पुनरेते सप्तषष्टया ह्रियन्ते=१०+: लब्धा दश, शेषा स्तिष्ठन्ति विंशतिः सप्तपष्टिभागानाम् । एतेपामपि द्वापष्टिभागकरणाथे द्वाषष्टया गुण्यन्ते २०४६२१२४० जातानि चत्वारिंशदधिकानि द्वादशशतानि, तानि च पुनः सप्तपष्टया हियन्ते २४ । अत्र लब्धाः अष्टादश द्वापष्टिभागानां, शेषास्तिष्ठन्ति नवकस्य सडसठिया भागात्मक नक्षत्रपर्याय है । इसका आधा १८३०२२९१५ नवसो पंद्रह होता है। इनमें से अभिजित् नक्षत्रका शोधनक इकोस को शोधित करे-९१५-२१=८९४ शोधन करने से पश्चात् आठसो चोराणवे रहता है । इनका सडसठ से भाग करे जैसे कि =१३ भाग करने से तेरह लब्ध होते हैं, अतः तेरह मुहूर्त एवं सडसठिया तेइस भाग शेष रहता है। यहां पर तेरह से पुनर्वसु पर्यन्त के नक्षत्र शोधित होते हैं । तथा जो तेइस शेष रहता है, उसका मुहूर्त करने के लिये तीस से गुणा करे २३+३०=६९० तो छ सो नव्वे होते हैं। पुनः इनको सडसठ से भाग करे , भाग करने से दस लब्ध होते हैं, एवं सडसठिया वीस शेष रहता है । इन का भी बासठिया भाग करने के लिये बासठ से गुणा करे-२०+६२%=१२४० गुणा करने से बारह सो चालीस होते हैं । उनको सडसठ से भाग करे भाग करने बासठिया अठारह भाग लब्ध होता है । तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया મળીને સડસડિયા અઢારસેત્રીસ થાય છે. આ સડસડિયા ભાગવાળો પરિપૂર્ણ નક્ષત્રપર્યાય છે. આના અર્ધા ૧૮૩૦+૨=૯૧૫ નવપંદર થાય છે. આમાંથી અભિજીત્ નક્ષત્રનું શિધનક એકવીસને ધિત કરવું, ૯૧૫-૨૧=૮૯૪ શેધન કરવાથી આઠસે ચેરાણુ રહે છે. આને સડસઠથી ભાગ કરો જેમકે-૧૬૪=૧૩૩ ભાગ કરવાથી તેર મુહૂર્ત અને સડસડિયા તેવીસ ભાગ શેષ રહે છે. અહીં તેરથી પુનર્વસુ પર્યન્તના નક્ષત્રોને ધિત કરવા તથા જે તેવીસ શેષ રહે છે. તેના મુહૂર્ત કરવા માટે ત્રીસથી ગુણાકાર કરે. २3+3०=१८० गुणा२ ४२वाथी सोने थाय छे. माने शिथी ससथी भाग ४२५॥ ૬=૧૦+૨૪ ભાગ કરવાથી દસ આવે છે. અને સડસઠિયા વીસ શેષ રહે છે. આને પણ બાસઠથી ભાગ કરવા માટે પહેલાં બાસઠથી ગુણાકાર કરવો ૨૦૧૬૨૧૨૪૦ ગુણાકાર કરવાથી બારસે ચાલીસ થાય છે. તેને સડસઠથી ભાગ કરે. ૧૪ =ફારૂ૪ ભાગ કરવાથી
१८.
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2