________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ७६ द्वादश प्राभृतम द्वापष्टिभागस्य त्रयोदश सप्तपष्टिभागाः । अतः पुनरेतेभ्योऽभिजिदादीनि रोहिणिका पर्यन्तानि नक्षत्राणां शोधनकानि-त्रिभिमुहूर्तशतै नयोत्तरैः-३०९ एकस्य च मुहूर्तस्य चतुविंशत्या द्वापष्टिभागैः । एकस्य च द्वापष्टिभागस्य षट् षष्टया सप्तषष्टिभागै नक्षत्राणां शोधनकानि शुद्धानि भवन्तीति शोद्धयते-(३२७॥३॥23)-(३०९।।)=१८(A ) 'तेसु चेव णवोत्तरेसु रोहिणिया' तेषु चैव नवोत्तरेषु रोहिणिका, इत्यादि प्रागुक्त वचनादिति पश्चात् स्थिता अष्टादशमुहर्ताः, एकस्य च मुहूर्तस्य द्वाविंशति षष्टिभागाः, एकस्य च द्वापष्टिभागस्य चतुर्दश सप्तषष्टिभागाः। एभ्यो मृगशिरा न शुद्धयति, अत आगतं वर्तमानकालिकं मृगशिरानक्षत्रमेव । तच्च समक्षेत्रमिति तन्मानं त्रिंशन्मुहर्ता स्तेन त्रिंशता एतच्छोद्धयम्-३०-(१८ )=(११।३।१०) अत आगतं मृगशिरा नक्षत्रम् एकाप्रकार शोधन करने से पश्चात् तीन सो सतावीस मुहूर्त तथा एक मुहूर्त का बासठिया सुडतालीस भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया तेरह भाग रहता है। अतः इनमें से अभिजित से लेकर रोहिणी पर्यन्त के नक्षत्रों के शोधनक को तीनसोनव ३०९ मुहर्ता तथा एक मुहूर्त का बासठिया चोवीस भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया छियासठ भागों से शोधित करे जैसे कि-(३२७11 )-३०९।। =(१८ ) (तिसु चेव नवोत्तरेसु रोहिणिया) इन नवोत्तर से रोहिणि आदि को शोधित करे इत्यादि प्राकार से प्राक कथित वचनानुसार इस प्रकार शोधन करने के पश्चात् अठारह मुहूर्त तथा एक मुहूर्त का बासठिया बाईस भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया चौदह भाग शेष रहता है । इस से मृगशिरा नक्षत्र शुद्ध नहीं होता है अतः वर्तमान कालिक मृगशिरा नक्षत्र ही आता है। वह नक्षत्र समक्षेत्र वाला है, अतः उसका मान तीस मुहर्त प्रमाण का है अतः तीससे उसको शोधितकरे-३०-(१८ +)=११।) સત્યાવીસ મુહૂર્ત તથા એક મુહૂર્તના બાસઠિયા સુડતાલીસ ભાગ તથા બાસઠિયા એક ભાગના સડસઠિયા તેર ભાગ રહે છે, તેથી આમાંથી અભિજીતથી લઈને રોહિણી પર્વતના નક્ષત્રોના શોધનકને ત્રણ નવે ૩૦૯ મુહૂર્ત તથા એક મુહૂર્તના બાસઠિયા ચોવીસ ભાગ ૨૩ તથા બાસડિયા એક ભાગના સડસઠિયા છાસઠ ભાગેથી રોધિત કરવા. જેમ કે (३२७।४।१३+१७)-(3०८।३३।)=(१८।३३।११।९७) (तिसुचेव नवोत्तरेसु रोहिणिया) या ત્રણસે નવથી રહિણી વિગેરેને શોધિત કરવા. વિગેરે પ્રકારથી પહેલા કહેવામાં આવેલ વચન પ્રમાણે આ રીતે શોધન કર્યા પછી અઢાર મુહૂર્ત તથા એક મુહૂર્તના બાસઠિયા બાવીસ ભાગ તથા બાસડિયા એક ભાગના સડસંઠિયા ચૌદ ભાગ શેષ રહે છે, આનાથી મૃગશિરા નક્ષત્ર શુદ્ધ થતું નથી, તેથી વર્તમાનકાળમાં મૃગશિરા નક્ષત્ર જ આવે છે. તે નક્ષત્ર સમક્ષેત્રવાળું છે, તેથી તેનું માન ત્રીસ મુહૂર્ત પ્રમાણુનું છે, તેથી ત્રીસમાંથી આને
श्रीसुर्यप्रतिसूत्र : २