________________
सूर्यप्रशप्तिसूत्र समषष्टया विभाज्या:- १३+ लब्धास्त्रयोदश, शेषाष्ठिन्ति त्रयोविंशतिः । त्रयोदशभिश्च पुनर्वस्वन्तानि नक्षत्राणि शुद्धानि । ये च शेषा स्तिष्ठन्ति त्रयोविंशतिर्भागा स्ते च मुहर्तकरणार्थ त्रिंशता गुण्यन्ते २३४३०६९० जातानि षट्शतानि नवत्यधिकानि, एतेऽपि सप्तषष्टया हियन्ते यथा--१०+ लब्धा दशमुहर्ताः, शेषा स्तिष्ठन्ति विंशतिः, सेयं विंशति षिष्टिभागकरणार्थ द्वाषष्टया गुण्यते, २०४६२=१२४० जातानि चत्वारिंशदधिकानि द्वादशशतानि, एतेषां पुनः सप्तपटया भागो हियते-१७ + अत्र लब्धा अष्टादश द्वापष्टिभागाः, शेषा स्तिष्ठन्ति चतु स्त्रिंशद् द्वाषष्टिभागस्य सप्तषष्टिभागाः, सर्वेषां समाहारेण स्थापना यथा-१०। अत उपपद्यते-पुष्यनक्षत्रस्य दशसु मुहर्तेषु गतेषु एकस्य च मुहूत्र्तस्य अष्टादशसु द्वाषष्टिभागेषु च गते पुनरेकस्य द्वापष्टिभागस्य चतुस्त्रिंशति सप्तषष्टिभागेषु च गतेषु । ततश्च पुष्यनक्षत्रस्य समक्षेत्रत्वात् तत् प्रमाणं त्रिंशन्मुहूर्ता भवन्ति,
१३+ भाग करने से तेरह लब्ध होते हैं एवं तेइस शेष रहता है । उनमें से तेरह से पुनवसु पर्यन्त के नक्षत्र शुद्ध होते हैं, तथा जो शेष रहता है ते इस भाग उसको मुहर्त करने के लिये तीससे गुणाकरे २३+३०६९० तो छसो नव्वे होते हैं। इनका सडसठ से भागकरे १०+: भाग करने से दस मुहूर्त लब्ध होते हैं, तथा वीस शेष बचता है । इस वीसका बासठ भाग करने के लिये उसको बासठ से गुणा करे २०+६=१२४० गुणा करने से बारह सौ चालीस होते हैं इनका सडसठ से भागकरे 781+ सडसठ से भाग करने से बासठिया अठारह भाग लब्ध होता है, तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया चोतीस भाग शेष रहता है सबको इकट्ठा करके स्थापना इस प्रकार से है-१० +इस से यह ज्ञात होता है कि पुष्य नक्षत्रका दस मुहूर्त तथा एक मुहूते का बासठिया अठारह भाग तथा बासठिया एक भाग का सडसठिया चोतीस भाग समाप्त होने पर पुष्य नक्षत्र समक्षेत्रवाला ૮૯૪ ધિત કરવાથી પછીથી આઠસો ચરાણું વધે છે. આને સડસઠથી ભાગ કરે
= ૩૩ ભાગ કરવાથી તેર લબ્ધ થાય છે. અને તેવીસ શેષ રહે છે. તેમાંથી તેરથી પુનર્વસુ પર્યાના નક્ષત્ર શુદ્ધ થાય છે. તથા જે શેષ રહે છે. તેવીસ ભાગ તેના મુહૂર્ત કરવા માટે ત્રીસથી ગુણાકાર કરવા ૨૩૩૦=૯૦ ગુણાકાર કરવાથી છ નેવું થાય છે. આને સડસઠધી ભાગ કર ”=૧૦૨૪ ભાગ કરવાથી દસ મુહૂર્ત લબ્ધ થાય છે. તથા વીસ શેષ વધે છે. આ વિસના બાસઠ ભાગ કરવા માટે તેનો બાસઠથી ગુણાકાર કર ૨૦+૨=૧૨૪૦ ગુણાકાર કરવાથી બારસે ચાલીસ થાય છે. આને સડસઠથી ભાગ કરે ૧૨૪°=+૨૪ સડસઠથી ભાગ કરવાથી બાસથિા અઢાર ભાગ લબ્ધ થાય છે. તથા બાસઠિયા એક ભાગના સડસડિયા ચેત્રીસભાગ શેષ વધે છે. બધાની એક સાથે સ્થાપના આ પ્રમાણે છે, ૧ફાર આનાથી એમ જણાય છે કે પુષ્ય નક્ષત્રના દસ મુહૂર્ત
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2