Page Text
________________
५१२
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
भणियाण' पूर्वभणितानि - प्रथमोपदिष्टानि तान्यपि तान्येव 'परिजाणसु' परिजानीहिज्ञातव्यानीत्यर्थः ॥ अथास्या उदाहरणरूपा भावना यथा - व्याख्योदितप्रकारेण विविक्षिते चन्द्रर्त्ती नियतनक्षत्रयोगपरिज्ञानाय प्रथममुदाहरणं तावदुपन्यस्यते - यदि कश्चित् पृच्छेत्प्रथमे चन्द्र कश्चन्द्रनक्षत्रयोग इति जिज्ञासायां गुणकरा शिरेकरूपः स्यात्, प्रथमस्य चन्द्रत्तः प्रतिपादनात् । ध्रुवराशिव स एव पूर्वोदितः पश्चोत्तरशतत्रयप्रमाणः - ३०५ अयं च ध्रुवराशिरेकरूपेण गुणकराशिना गुणितोऽपि तथैव पञ्चोत्तरशतप्रमाण स्तिष्ठति ३०५+१=३०५ सर्वेऽपि राशय एकगुणिता भवन्त्येवेति नियमात् । ततोऽस्मादभिजिनक्षत्रस्य शोधनकं द्वाचत्वारिंशत्प्रमाणं परिशोधनीयमिति शोध्यते - ३०५ - ४२ =२६३ शेषमुर्वरितं त्रिषष्ट्यधिकं शतद्वयम् । ततोऽस्माच्छेषराशेः पुनरपि चतुस्त्रिंशदधिकं शतम् - १३४ चतुस्त्रिंशदधिकशतप्रमाणं श्रवणनक्षत्रस्य शोधनकं परिशोधनीयमिति शोध्यते - २६३-१३४ लोस आदि ४२ नक्षत्र शोधनक ( पुव्वभणियाणि) पहले कही गई है वह भी वही (परिजासु) कही है ऐसा जाने । अब इसका उदाहरणरूप भावना दिखलाते हैं - व्याख्या में कथित प्रकार से विवक्षित चंद्र ऋतु में नियत नक्षत्रयोग का ज्ञान के लिये पहला उदाहरण कहा जाता है-यदि कदाचित कोइ पूछे की पहली चंद्र ऋतु में कौनसा चंद्र नक्षत्रयोग रहता है ? इस प्रकार की जिज्ञासा में गुणक राशि एक होती है, पहली चंद्र ऋतु रहने से । तथा ध्रुवराशी वही पूर्वकथित तीनसो पांच रूप होती है ३०५, इस ध्रुवराशि को एक रूप गुणक राशि से गुणा करे तो भी तीनसो पांच रूप ही रहता है ३०५ +१=३०५ कारण की सभी राशियां एक से गुणित वैसी ही होती है इस नियम से वह तीनसो पांच ही रहता है । इनमें से अभिजित् नक्षत्रका शोधनक बयालीस प्रमाणको शोधित करे - ३०५ - ४२ - २६३ शोधित करने पर दोसो तिरसठ शेष बचता है । उस शेषराशि में से पुनः एकसो चौतीस १३४ प्रमाणवाले श्रवण नक्षत्रका पहेलां उडेल छे. ये पशु मे०४- (परिजाणसु) उस छे तेभ लागवु हवे माना ઉદાહરણરૂપ ભાવના બતાવવામાં આવે છે. વ્યાખ્યામાં કહેલ પ્રકારથી વિવક્ષિત ચંદ્રઋતુમાં નિયત નક્ષત્રયાગના જ્ઞાન માટે પહેલું ઉદાહરણ કહેવામાં આવે છે. જો કદાચ કોઈ પૂછે કે-પહેલી ચંદ્રરૂતુમાં કયા ચંદ્રનક્ષત્રયાગ રહે છે? આ પ્રમાણેની જીજ્ઞાસામાં ગુણકરાશિ એક હાય છે. પહેલી ચંદ્રરૂતુ કહેવાથી તથા ધ્રુવરાશિ પહેલા કહેલ ત્રણસેાપાંચ રૂપજ હોય છે. ૩૦૫૫ આ ધ્રુવરાશિના એકરૂપથી ગુણુાકાર કરે તે પણ ત્રણસો પાંચરૂપજ રહે છે. ૩૦૫+૧=૩૦૫ કારણકે બધી રાશિયા એકથી ગુહુલ એજ પ્રકારે રહે છે. આ પ્રમાણે ના નિયમને લઇએ ત્રણસે પાંચજ રહે છે. આમાંથી અભિજીત્ નક્ષત્રનું શેાધનક ખેતાલીસ પ્રમાણને શૈાધિત કરવું. ૩૦૫-૪૨=૨૬૩૫ શેષિત કરવાથી ખસે ત્રેસઠ શેષ વધે છે. આ શેષ રાશિમાંથી ફરીથી અકસાચાત્રીસ ૧૩૪ા પ્રમાણવાળા શ્રવણ નક્ષત્રના શોધનકને
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૨
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |