________________
४७४
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे यायाः प्राक् युगस्यादित आरभ्य पर्वाण्यतिक्रान्तानि एकोनविंशतिः-१९ । अत एकोनविंशतिः पृथक स्थापनीया, पञ्चदशभिः पूर्ववद गुणनीया च-१९x१५-२८५ जाते पञ्चाशीत्यधिके द्वे शते-२८५ ॥ अत्राक्षयतृतीयायां पृष्टमिति पर्वणामुपरितिस्रस्तिथयो भवन्ति, ताः प्रक्षिप्यन्ते-२८५+३=२८८ जाते अष्टाशीत्यधिके द्वे शते-२८८ ॥ द्वापघ्या एकोऽवमरात्रो भवति, तेनैतावति कालेऽतिक्रान्ते मध्यममानेन पञ्च अवमरात्राः भवन्ति । अतस्तत्र पञ्चपात्यन्ते-२८८-५२८३ जाते द्वे शते त्र्यशीत्यधिके-२८३॥ एते पुनाभ्यां गुण्यन्ते २८३ x २५६६, जातानि षट्र षष्टयधिकानि पञ्चशतानि-५६६ । एतानि पुनरेकषष्टिसहितानि क्रियन्ते-५६६+६१-६२७ जातानि सप्तविंशत्यधिकानि षट्शतानि-६२७ । पुनरेतेषां द्वाविंशत्यधिकेन शतेन भागो हियते-=५+... अत्र लब्धाः पञ्च, ते च षडल्पत्वात् षइभिर्भागं न सहन्ते, तेन तेषां न पइभिर्भागहारः। शेषातृतीया से पहले युग का आरम्भकरके उन्नीस पर्व १९ वीत चुके हैं । अतः उन्नीसको प्रथा रखे, तथा उसको पूर्ववत् पंद्रह से गुणाकरे:१९+१५-२८५ दोसो पचासी होते हैं। यहां पर अक्षय तृतीया विषयक प्रश्न किया है, अतः पर्व के ऊपर तीनतिथि होती है। उसको इसके साथ जोडे तो २८५+३=२८८ दो सो अठासी होते हैं २८८। बासठ तिथि से एक अवमरात्र होता है, अतः इतने काल में मध्यमान से पांच अवमरात्र होते हैं । अतः उसमें से पांच छोडदेवें=२८८-५२८३ तो दोसो तिरासी होते हैं २८३। इनको फिर दो से गुणाकरें २८३+२=५६६। तो पांच सो छियासठ ५६६ होते हैं । इनके साथ इकसठ जोडे-५६६+६१-६२७ तो छसो सत्ताईस होते हैं । इस ६२७। छसो सताइस को एकसो बाईस से भाग करे ३३=५+ यहां पांच लब्ध होते हैं। वह छह से न्यून होने से छह से भाग नहीं कर सकते अतः उसका छह से ઓગણીસ ૧૯ પ વીતેલા હોય છે. તેથી ઓગણીસને અલગ રાખવા તથા તેને પૂર્વની જેમ પંદરથી ગુણાકાર કરવો ૧૯+૧૩=૨૮૫ તે બસો પંચાશી થાય છે. અહીં અક્ષયત્રીજના સંબંધમાં પ્રશ્ન કરેલ છે. તેથી પર્વના ઉપર ત્રણ તિથી થાય છે, તેને આ સંખ્યાની સાથે મેળવવી તે ૨૮૫+૩=૨૮૮ બસે અઠયાસી થાય છે. ૨૮૮ બાસઠ તિથીથી એક અવમાત્ર (ક્ષયતિથિ) થાય છે તેથી આટલા કાળમાં મધ્યમાનથી પાંચ અવમાત્ર (ક્ષયતિથિ) થાય છે. તેથી તેમાંથી પાંચ છોડી દેવા ૨૮૮-૨=૨૮૩ જેથી આ शत मसात्र्याशी थाय छे. २८31 मानी शथी थी गुमा२ ४२व। २८3+२=५९६ જેથી આ રીતે પાંચ છાસઠ થાય છે. પદ દા આની સાથે એકસઠની સંખ્યાને મેળવવી પદ૬+૪૧૦ ૬૨૭ જેથી છસો સત્યાવીસ થાય છે આ દ૨૭ સત્યાવીસને એક બાવીસથી ભાગ કરવા રૂ–પી તે અહી પાંચ આવે છે. તે છથી ઓછા હોવાથી છથી ભાગ થઈ શકતું નથી. તથા સત્તર શેષ રહે છે એ સત્તર અંશને લેવા એને
श्रीसुर्यप्रतिसूत्र : २
