________________
__
४२१
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ७२ द्वादश प्राभृतम् रात्रिन्दिवस्य चतुश्चत्वारिंशद् द्वाषष्टिभागा स्तेऽपि च त्रिंशता गुण्यन्ते मुहूर्तकरणार्थम् , यथा-()-३०=१३ जातानि द्वापष्टिभागानां विंशत्यधिकानि त्रयोदश शतानि । तानि च द्वाषष्टया यदि भागो हियते तदा लब्धा एकविंशतिर्मुहूर्ताः, शेषास्तिष्ठन्ति अष्टादश द्वाषष्टिभागाः-३ =२१५ अत्र लब्धा एकविंशतिर्मुहूर्ताः मुहूर्तस्थाने त्रिंशत्यधिकशतत्रये मुहत्तराशौ योज्या स्तदा जातानि मुहूर्तानां त्रीणि शतानि एकपश्चाशदधिकानि द्वादशभागानां मुहूर्तानामिति १२९ + द्वादशभि र्भागो हियते लब्धा एकोनत्रिंशन्मुहूर्ताः, शेषास्तिठन्ति त्रयो द्वादशभागाः। ते च द्वाषष्टिभागकरणार्थ सवर्णनप्रक्रियया द्वाषष्टया गुण्यन्ते
+ += गुणनेन जातं षडशीत्यधिकं शतम्-१८६, तत्र च प्रागुक्ताः शेषीभूता मुहूर्तस्याष्टादश द्वापष्टिभागाः प्रक्षिप्यन्ते, तदा जाते द्वापष्टिभागानां द्वे शते चतुरुत्तरे
र अथायं द्वादशभि र्भागो ह्रियते- लब्धाः मुहूर्तस्य सप्तदश द्वाषष्टिभागाः। सर्वेषां यथाक्रमेण न्यासो यथा ३१ । २९ । । एकत्रिंशद्रात्रिन्दिवानि, एकोनत्रिंशन्मुहूर्ताः, तीससे गुणाकरे जैसे कि (E)+३०=३२० इस प्रकार बासठिया तेरहसोवीस होते हैं, उसको बासठ से जो भागकरे तो इक्कीस मुहूर्त लब्ध होते हैं । तथा बासठिया अठारह शेष रहता है । ११३२=२१६ यहां इक्कीस मुहूर्त लब्ध होते हैं उसको तीन सो तीस मुहूर्त स्थान में जोडे तो बारह भाग वाले तीनसौ इकावन मुहूर्त होते हैं १२९+ इसका बारह से भाग करे तो उन्तीस मुहूर्त लब्ध होते हैं तथा बारह भाग का तीन भाग शेष रहता है। उसका बासठ भाग करने केलिये सवर्णन प्रक्रिया से बासठ से गुणा करे जैसे कि +1= १६+ -२०६... इस प्रकार गुणा करने से एक सो छियासी होते हैं १८६, उसमें प्रागुक्त शेष रूप मुहूर्त का बासठिया अठारह को प्रक्षित करे तो बासठिया भाग का दो सो चार होते हैं इसका बारह से भाग करे - तो बासठिया सत्रह मुहूर्त लब्ध होता है। इन सबका यथाक्रम न्यास इस ચુંમાલીસભાગ થાય છે. આના મુહૂર્ત કરવા માટે ત્રીસથી ગુણાકાર કરે. જેમ કે(४४)+30१३२९ मारीत मासाठिया तेरस! वास थाय छे. तेनो माथी ला ४२ तो એકવીસ મુહર્ત લબ્ધ થાય છે. તથા બાસડિયા અઢાર શેષ રહે છે. ૧૩=૨૧૬ અહી. એકવીસ મુહૂર્ત લબ્ધ થાય છે. તેને ત્રણસો ત્રીસ મુહૂર્તની સાથે મેળવે તે બારભાગ વાળા ત્રણસે એકાવન મુહૂર્ત થાય છે. ૩=૨૯ જરે આને બાર થી ભાગવામાં આવે તે ઓગણત્રીસ મુહૂર્ત લબ્ધ થાય છે. તથા બાર ભાગના ત્રણ ભાગ શેષ રહે છે. તેના બાસઠભાગ કરવા માટે સારર્ણન પ્રક્રિયાથી બાસડથી ગુણાકાર કરે જેમ કે-+<= १८+१=२०४+१३ मारीते शुष्णा।२ ४२वाथी मेसे। छ। १८६ थाय छ, तभा पटेai કહેલ શેષ રૂપ મુહૂર્તના બાસઠિયા અઢારને જોડે તે બાસડિયા ભાગના બસ ચાર ३१+१ थाय छे. तेन मारथी मा ४२ ते २११५१३ मारीते मासया सत्तर
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૨