Page Text
________________
४१८
सूर्यप्रज्ञप्तिस्त्रे ततो यद्येकस्मिन्नादित्यमासे एतावन्तो मुहूर्तास्तदा द्वादशमासेषु कियन्तो मुहूर्ता भवेयुरिति त्रैराशिकानुपातेन पञ्चदशोत्तराणि नवशतानि द्वादशभिर्यदिगुण्यन्ते तदा-९१५४ १२=१०९८० जातानि मुहूर्तानां दशसहस्राणि आशीत्यधिकानि नवशतानीति 'दसमुहुत्त सहस्साई णव आसीते मुहुत्तसए मुहत्तग्गेणं' इत्यादि मृलोक्तं यथोक्तमुपपद्यते ॥-एवं साग्रमादित्यसंवत्सरविषयकं श्रुत्वा सम्प्रति युगान्तस्थितस्य सर्वान्तिमस्य अभिवतिसंवत्सरस्य प्रश्नसूत्रमारभते-'ता एएसिणं पंचण्हं संवच्छराणं पंचमस्स अभिवडिए मासे तीसइ २ मुहुत्तेगं गणिजमाणे केवइए राइंदियग्गेणं आहिए त्ति वएज्जा ?' तावदेतेषां पञ्चानां संवत्सराणां पञ्चमस्य अभिवतिसंवत्सरस्य अभिवद्धितो मासस्त्रिंशत् त्रिंशन्मुहर्ताग्रेण गण्यमानः कियता रात्रिन्दिवाग्रेग आख्यात इति वदेत् ॥-तावदिति पूर्ववत् एतेषां-प्रथमोदितानां नाक्षत्रादि पञ्चानां संवत्सराणां मध्ये पञ्चमस्य-पञ्चमसंख्यकस्य-युगान्तस्थितस्य सर्वान्तिमस्य अभिवद्धिताख्यस्य संवत्सरस्य योऽभिवर्द्धिताख्यो मासस्त्रिंशत् त्रिंशन्मुहूर्ताग्रेण
आदित्य मास में इतने मुहूर्त होते हैं तो बारह मास में कितने मुहूर्त होते हैं ? इसको त्रैराशिक गणितानुपात से नवसो पंद्रह को बारह से गुणाकरे तो९१५+१२=१०९८० दस हजार नवसो अस्सी मुहूर्त हो जाते हैं। (दस मुहुत्त सहस्साई नव असीते मुहुत्तसए मुहुत्तग्गेणं) इत्यादि प्रकार से मूलोक्त प्रमाण हो जाता हैं।
इस प्रकार समग्र आदित्यसंवत्सर के विषय में कथन सुनकर अब युग के अन्तिम अभिवतिसंवत्सर के विषय में श्रीगौतमस्वामी श्री भगवान् को प्रश्न करते हैं-(ता एएसिणं पंचण्हं संवच्छराणं पंचमस्स अभिवडियसंवच्छरस्स अभिवडियमासे तीसइ मुहुत्तणं गणिजमाणे केवइए राइंदियग्गेणं
आहिएत्ति वएज्जा) ये पूर्व कथित नाक्षत्रादि पांच संवत्सरों में युग के अंतका पांचवां अभिवद्धितसंवत्सरका जो अभिवद्धितमास को तीस मुहूर्त परि૯૧પ થાય છે, તેમ પહેલાં કહ્યું જ છે, તે જે એક અદિત્ય માસમાં આટલા મુહૂર્ત થાય તે બાર માસમાં કેટલાક મુહૂર્ત થાય છે? આને ઐરાશિક ગણિતાનુપાતથી નવસ પંદરને બારથી ગુણાકાર કરે તે ૯૧૫૪૧૨=૧૦૯૮૦ દસ હજાર નવસો એંસી મુહૂર્ત थ६ लय छ, (दस मुहुत्तसहस्साईनव असीते मुहुत्तसए मुहुत्तग्गेणं) त्या १२थी મુક્ત પ્રમાણુ થઈ જાય છે, આ રીતે સમગ્ર આદિત્યસંવત્સરના સંબંધમાં કથન સાંભળીને હવે યુગના અંતિમ અભિવર્ધિતસંવત્સરના સંબંધમાં શ્રી ગૌતમસ્વામી શ્રી भगवान्ने प्रश्न पूछे छ-(ता एएसि णं पंचण्हं संवच्छरार्ण पंचमस्स अभिवढियसंवच्छरस्स अभिवढियमासे तीसइमुहुत्तेणं गणिज्जमाणे केवइए राइंदियग्गेणं आहिएत्ति वएज्जा) આ પૂર્વકથિત નાક્ષત્રાદિ પાંચ સંવત્સરીમાં યુગના અંતના અભિવર્ધિત સંવત્સરનો જે અભિવર્ધિત માસ છે તેને ત્રીસ વીસ મુહૂર્ત પરિમાણથી રાણવામાં આવે તે કેટલા રાત્રિ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2
| SR No. | 006352 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1982 |
| Total Pages | 1111 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 77 MB |