________________
३६५
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ७१ एकादशप्राभृतम् शेषाः।-चतुर्थचान्द्रसंवत्सरपरिसमाप्तिवेलायांसूर्ययुक्तपुनर्वसुनक्षत्रस्यैकोनत्रिंशन्मुहूर्ताः, एकस्य च मुहूर्तस्यैकविंशति द्वषिष्टिभागाः, एकस्य च द्वापष्टिभागस्य सप्तचत्वारिंशत् सप्तपष्टिभागा:-(२९ ।। ) एतावतो भागान् व्यतीत्य अवशिष्टाश्च चूर्णिकाभागाः शेषास्तिष्ठन्ति यदा तदैव चतुर्थचान्द्रसंवत्सरस्य परिसमाप्ति र्भवतीत्यर्थः ॥ तदेवं चतुर्थपर्यन्तानां युगसंवत्सराणां प्रारम्भपर्यवसानयोः साङ्गमुत्तरं श्रुत्वा पञ्चमस्य प्रारम्भकालं जिज्ञासु गौतमः पृच्छति-'ता एएसि णं पंचण्हं संवच्छराणं पंचमस्स अभिवडियसंवच्छरस्स के आदी आहिए त्ति वएज्जा ?' तावदेतेषां पञ्चानां संवत्सराणां पञ्चमस्याभिवर्द्धितसंवत्सरस्य क आदि राख्यात इति वदेत् ॥-तावदिति पूर्ववत् एतेषां-पूर्वप्रतिपादितानां युगबोधकपञ्चानां संवत्सराणां मध्ये पश्चमस्य सर्वान्तिमस्य अभिवद्धिताख्यस्य संवत्सरस्य क आदिः-प्रारम्भसमय आख्यातः-प्रतिपादित इति वदेत-कथयेत्, ततो भगवानाह-'ता जे णं चउत्थस्स चंदसंवच्छरस्स पज्जवसाणे से णं पंचमस्स अभिवडियसंवच्छरस्स आदी, अणंतरपुरक्खडे समए' तावद् यत् खलु चतुर्थस्य चान्द्रसंवत्सरस्य पर्यवसानं स खलु भाग तथा वासठिया एक भाग का सडसठिया सेंतालीस भाग (२९ ) इतना भाग वीता कर के अवशिष्ट चूणिका भाग जब शेष रहे उसी समय चौथा चांद्रसंवत्सर समाप्त होता है। इस प्रकार चतुर्थ संवत्सर पर्यन्त के युग संवत्सरों के आरम्भ एवं समाप्ति समय के विषय में सयुक्तिक उत्तर सुनकर के श्री गौतमस्वामी पांचवें संवत्सर के प्रारम्भकाल के विषय में प्रश्न करते हैं-(ता एएसि णं पंचण्हं संवच्छराणं पंचमस्स अभिवडियसंवच्छरस्स के आदी आहिएत्ति वएंजा) ये पूर्वप्रतिपादित युगबोधक पांच संवत्सरों में सर्वान्तिम पांचवां जो अभिवर्द्धित संवत्सर है, उसका प्रारम्भकाल कौनसा प्रतिपादित किया है ? सो हे भगवन् आप कहिये । इस प्रकार से श्री गौतमस्वामी के प्रश्न को सुनकर उत्तर में श्रीभगवान् कहते हैं-(ता जे णं चउस्थस्स चंद संवच्छरस्स पजवसाण से णं पंचमस्स अभिवडियसंवच्छरस्स आदी, તથા બાસઠિયા એક ભાગ ભાગના સડસડિયા સુડતાલીસ ભાગ (૨ ) આટલા ભાગ વિતાવીને બાકીને ચૂર્ણિકા ભાગ શેષ રહે એજ સમયે એથું ચાંદ્ર સંવત્સર સમાપ્ત થાય છે, આ રીતે ચોથા સંવત્સર સુધીના યુગ સંવત્સરોના આરંભ અને સમાપ્તિ સમયના સંબંધમાં સયુક્તિક ઉત્તર સાંભળીને શ્રી ગૌતમસ્વામી પાંચમાં અભિવર્ધિત સંવત્સરના प्रारमन समयमा प्रश्न पूछे छ-(ता एएसि गं पंचण्ह संवच्छराणं पंचमस्म अभिवढियसंवच्छरस्स के आदी आहिएन्ति वमज्जा) - पूर्व प्रतिपाहित युगयो५४ पाय सवसमा સર્વાનિતમ પાંચમું જે અભિવર્ધિત સંવત્સર છે, તેને પ્રારંભકાળ કયે પ્રતિપાદિત કરેલ છે? તે હે ભગવાન્ આપ કહો આ પ્રમાણે શ્રી ગૌતમસ્વામીના પ્રશ્નને સાંભળીને તેના उत्तम श्री भावान् ४ छ- (ता जे णं चउत्थस्स चंदसंवच्छरस्स पज्जवसाणे से .
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: 2