SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 958
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ९४६ सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे 1 -तत संस्थितया न्यग्रोधपरिमण्डलया सकायमनुरञ्जिन्या छायया सूर्योऽनुपरिवर्त्तते । तस्मिन् विचार्यमाणे चतुर्थे आषाढमासे खलु वृत्तया - वृत्ताकारया समचतुरस्रसंस्थितया न्यग्रोधपरिमण्डलया - निवि उवटवृक्षस्य स घनावृत्ताकारा छाया भवति तद्वत् मण्डलाकारसंस्थितया छायया सकायमनुरञ्जिन्या - सकायवस्तु प्रकाशकारिण्या छायया सूर्योऽनु-प्रतिदिवस परावर्त्तते । अत्रैतदुकं भवति खल्वाषाढमासे प्रथमादहोरात्रादारभ्य प्रतिदिवसमन्यान्मडलसंक्रान्त्या तथाकथञ्चिदपि परावर्त्तते यथा तस्याषाढमासस्यान्ति मे दिने द्विपदाधिका पौरुषी भवेत् । एतदेव परिस्फोटयति- 'तस्स णं मासस्स चरिमे दिवसे लेहडाई दो पयाई पोरिसी भवइ' तस्य खलु मासस्य चरमे दिवसे रेखास्थानि द्वे पादे पौरुषी भवति । तस्य विचार्यमाणस्यान्ति दिने रेखा स्थानि - पादपर्यन्तवर्त्तिनी सीमारेखा कथ्यते तत् स्थानि रेखा स्थानि-त आरभ्य द्वे पदे - पादद्वयपरिमिता पौरुषी - पुरुषप्रमाणा छाया भवति - आषाढमासस्यान्तिमे दिवसे पादपरिमिता पौरुषी छाया भवतीत्यर्थः । एवमत्रायं निष्कर्षो यत् एषा चतुरंगुला समचरं स संठियाए णग्गोधपरिमंडलाए सकायमणुरंगिणीए छायाए सूरिए अणुपरि) इस विचार्यमान आषाढ मास में वृत्ताकार समचतुरस्र न्यग्रोधपरिमंडल अर्थात् वटवृक्ष की घनाकार छाया के समान मंडलाकार रही हुई वस्तु प्रकाशिका छाया से सूर्य प्रतिदिन परावर्तित होता है ? कहनेका भाव यह है कि आषाढ मास में प्रथम अहोरात्र से आरम्भ करके प्रतिदिन अन्य अन्य मंडल की संक्रान्ति से जिस किसी प्रकार सूर्य परावर्तित होता है । उस आषढ मास के अन्तिम दिन में द्विपाद से अधिक पौरुषी होती है । इसी को स्पष्ट करते हुवे कहते है- (तस्स णं मासस्स चरिमे दिवसे लेहट्ठाई दो पयाई पोरिसी भवइ) विचार्यमान आषाढ मास के अन्तिम दिन में रेखास्थ माने पाद परिमित सीमा को रेखा कहते है, वहां से आरम्भ करके दो पाद परिमित पौरुषी होती है । अर्थात् आषाढ मास के अन्तिम दिन में दो पाद परिमित पौरुषी छाया होती है । कहने का भाव यह है कि यह छाया की प्रतिमास गोधपरिमंडला कायमणुरंगिणीए छायाए सूरिए अणुपरियट्ठइ) मा विद्यार्य मान अषाढ માસમાં વૃત્તાકાર સમચતુરસ ન્યગ્રોધ પરિમંડળ અર્થાત્ વટવૃક્ષની ઘનાકાર છાયાની સરખી મડલાકાર રહેલ વસ્તુ પ્રકાશિકા છાયાથી સૂર્ય પ્રતિ દિવસ પરાવતિ ત થાય છે. કહેવાના હેતુ એ છે કે અષાઢમાસમાં પહેલી અહેરાત્રીથી આરંભ કરીને દરરોજ ખીજા ખીજા મંડળની સક્રાન્તિથી ગમે તે પ્રકારથી સૂર્ય, પાછે વળે છે. એ અષાઢમાસના अन्तिम हिवसभां द्विपाहथी अधि पोषी होय छे. मानेन स्पष्ट उरतां उडे छे. (तस्स मास्स चरमे दिवसे लेहट्टाई दो पयाई पोरिसी भवइ) विन्यार्यभान अषाढमासना અન્તિમ દિવસમાં રેખાસ્થ એટલે કે પાદપ્રમાણની સીમાને રેખા કહે છે. ત્યાંથી આરંભ કરીને એપાદ પ્રમાણની પૌરૂષી થાય છે. એટલે કે અષાઢ માસના છેલ્લા દિવસમાં એપાદ શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
SR No.006351
Book TitleAgam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1981
Total Pages1076
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti
File Size74 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy