Page Text
________________
सूर्यक्षप्तिप्रकाशिका टीका सू० ३९ दशमप्राभृतस्य षष्ठं प्राभृतप्राभृतम् युनक्ति कुलोषकुलं वा युनकि ?, इति गौतमस्य प्रश्नः । ततो भगवान् कथयति-तावत् कुलमपि युनक्ति उपकुलमपि युनक्ति न लभते कुलोपकुलमिति, कुलेन युक्ता प्रौष्ठपदी अमावास्या उत्तराफाल्गुनीनक्षत्रं युनक्ति उपकुलेन युक्ता यदा भवति तदा पूर्वाफाल्गुनी नक्षत्रेण सार्द्ध चन्द्रयोगमुपयाति । अत एव तावत् प्रौष्ठपदी खलु अमावास्यां कुलं वा युनक्ति उपकुलं वा युनक्ति न लभते कुलोपकुलमित्युक्तं भवति । कुलेन युक्ता उपकुलेन वा युक्ता प्रौष्ठपदी-भाद्रपदी अमावास्या युक्ता इति संज्ञां लभते हे समणशिष्य ! इत्येव पर्याप्ताव्याख्या, विस्तृतरूपेण पूर्व व्याख्यातैवेति । 'ता आसोइण्णं अमावासं कि कुलं जोएइ उवकुलं जोएइ कुलोबकुलं वा जोएइ ? ता कुलं वा जोएइ उवकुलं वा जोएइ, णो लब्भइ जुत्ता पोहवया अमावासा जुत्तत्ति वत्तव्वं सिया) प्रौष्ठपदी अमावास्या का क्या कुलसंज्ञक नक्षत्र योग करते हैं। अथवा उपकुल संज्ञकनक्षत्र योग करते है ? अथवा कुलोपकुल संज्ञकनक्षत्र योग करते हैं ? इसप्रकार श्री गौतमस्वामी के प्रश्न के उत्तर में श्री भगवन् कहते हैं-कुलनक्षत्र भी योग करते हैं, उपकुल नक्षत्र भी योग करते हैं कुलोपकुल नक्षत्रका योग नहीं होता हैं। कुलनक्षत्र से युक्त प्रौष्टपदी अमावास्या उत्तराफाल्गुनी नक्षत्र का योग करती हैं एवं उपकुल नक्षत्र से युक्त जब होती हैं तब पूर्वाफाल्गुनी नक्षत्र के साथ चन्द्रका योग प्राप्त करती है अतएव प्रौष्ठपदी अमावास्या का कुलसंज्ञक नक्षत्र योग करती हैं एवं उपकुलसंज्ञक नक्षत्र योग करती हैं कुलोपकुल नक्षत्र का योग नहीं प्राप्त करती है इस प्रकार कहा है । कुल से युक्ता एवं उपकुल से युक्ता प्रोष्टपदी अमावास्या युक्ता इस संज्ञा को प्राप्त करती है ऐसा समजे इतना ही कथन पर्याप्त है विशेष रूप से पहले कहा ही है। (ता आसोइण्णं अमावासं किं कुल जोइए, उवकुल जोएइ कुलोवकुलं वा जोएइ ? ता कुल कुलेण धा जुत्ता उवकुलेण वा जुत्ता पोट्टवया अमावासा जुत्तत्ति वत्तव्वं सिया) प्रीपही सभा વાસ્યાને શું કુલસંજ્ઞક નક્ષત્ર યોગ કરે છે? અથવા ઉપકુલ સંજ્ઞાવાળા નક્ષત્ર યોગ કરે છે? કે કુલોપકુલ સંજ્ઞક નક્ષત્ર યોગ કરે છે ? આ પ્રમાણે શ્રી ગૌતમસ્વામીના પૂછવાથી તેને ઉત્તર આપતાં ભગવાન શ્રી કહે છે કે-કુલનક્ષત્ર પણ ભેગ કરે છે ઉપકુલ નક્ષત્ર પણ ગ કરે છે, પણ કુપકુલ નક્ષત્ર પૌષ્ટપદી અમાસને વેગ કરતા નથી, કુલનક્ષત્રથી યુક્ત પીઠપદી અમાસ ઉત્તરાફાલગુની નક્ષત્રને યોગ કરે છે, અને ઉપકુલ નક્ષત્રથી જ્યારે યુક્ત હોય છે ત્યારે પૂર્વાફાલ્યુની નક્ષત્રની સાથે ચંદ્રને વેગ પ્રાપ્ત કરે છે, તેથી પ્રૌષ્ઠપદી અમાસને કુલસંજ્ઞક અને ઉપકુલ સંજ્ઞક નક્ષત્ર ગ કરે છે તેમ કહેલ છે. તેને કુલપકુલસંજ્ઞક નક્ષત્રને વેગ પ્રાપ્ત થતું નથી, તેમ કહેલ છે, કુલથી યુક્ત અને ઉપકુલથી યુક્ત પ્રૌપદી અમાસ “યુક્તા' એ સંજ્ઞા પ્રાપ્ત કરે છે, તેમ સમજવું. આટલું જ કથન પર્યાપ્ત છે, વિશેષ ५७i zउस छे, (ता आसोइण्णं अमावासं किं कुठं जोएइ उपकुलं जोएइ कुलोवकुलं जोएइ ?
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
| SR No. | 006351 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1076 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 74 MB |