________________
७३४
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे पूर्वभागमवसेयम् , तथाचाह-मूले-'महा जहा पुवा फग्गुणी' मघा यथा पूर्वाफल्गुनी ॥ मघानक्षत्रं तथैव भावनीयं यथा पूर्व पूर्वाफाल्गुनी नक्षत्रं भावितं वर्तते ॥ तद्यथा-'ता मघा खलु णक्खत्ते पुर्व भागे समक्खेत्ते तीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए पाओ चंदेण सद्धिं जोयं जोएइ तओ पच्छा अवरं राई एवं खलु मघाणक्खत्ते एगं दिवसं एगं च राई चंदेण सद्धिं जोयं जोएइ, जोयं जोइत्ता जोयं अणुपरियट्टइ, जोयं अणुपरियट्टित्ता पाओ चंदं पुव्वा फग्गुणीणं समप्पेइ' तावत् मघा खलु नक्षत्र पूर्व भागं समक्षेत्रं त्रिंशन्मुहर्त तत् प्रथमतया प्रातश्चन्द्रेण सार्द्ध योगं युनक्ति, ततः पश्चादपरां रात्रिम् , एवं खलु मघानक्षत्रम् एकं दिवसम् एकां च रात्रि चन्द्रेण सार्द्ध योगं युनक्ति, योगं युक्त्वा योगमनुपरिवर्तयति, योगमनुपरिवर्त्य प्रातश्चन्द्रं पूर्वाफाल्गुन्याः समर्पयति ।-पूर्वभागोक्तत्वात् समक्षेत्रत्वात् त्रिंशन्मुहूत्तेव्याप्तकालभोगत्वात् प्रतरेव चन्द्रेण सह युज्यमानत्वाच्च मघानक्षत्रं तं सम्पूर्णदिवसमपरां रात्रिंचेति सम्पूर्णाहोरात्रव्याप्तकालं यावत् चन्द्रेण सामुषित्वा प्रातरेव पूर्वाफाल्गुन्यै समजें । तथा सूत्रकार ने कहा भी है (महा जहा पुव्वाफग्गुणी) मघा नक्षत्र जिस प्रकार पहले पूर्वा फल्गुनी नक्षत्र का कथन किया है उसी प्रकार से मघा नक्षत्र को भावित कर लेवें । जो इस प्रकार से हैं-(ता मघा खलु णक्खत्ते पुरुवंभागे समक्खेत्ते तीसइ मुहुत्ते तप्पढमयाए पाओ चंदेण सद्धिं जोयं जोएइ, तओ पच्छा, अवरं राई, एवं खलु मघा णक्खत्ते एगं दिवसं एगं च राई चंदेण सद्धिं जोयं जोएइ, जोयं जोइत्ता जोयं अणुपरियदृइ, जोय अणुपरियत्तिा पाओ चंदं पुत्वा फग्गुणी णं समप्पेइ) मघा नक्षत्र पूर्व भाग समक्षेत्र तीस मुहूर्त काल व्यापी प्रथम प्रातः काल से चन्द्र के साथ योग करता है, तत्पश्चात् दूसरी रात्री इस प्रकार मघा नक्षत्र एक दिवस एवं एक रात्रि चन्द्र के साथ योग करता है। इस प्रकार योग करके योग का अनुपरिवर्तन करता है, योग का अनुपरिवर्तन कर के प्रातः काल के समय चन्द्र को पूर्वाफाल्गुनी नक्षत्र को समर्पित સમપિત કરે છે. આ મઘાનક્ષત્ર પૂર્વોક્ત યુક્તિથી પ્રાતઃકાળમાં ચંદ્રની સાથે ચોગ કરે છે. तथा भधानक्षत्र पूर्वमा छे. तेम समन्यु सूत्रधारे ४थु ५५ छ,-(महा जहा पुव्वा फग्गुणी) प्रमाणे पडसा पूर्वाशगुनी नक्षत्रनु थन. ४२६ छ. ८ प्रमाणे भघा नक्षत्रने
सम से.. 40 प्रमाण छ. (ता मघा खलु णक्खत्ते पुञ्चभागे समक्खेत्तें तीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए पाओ चंदेण सद्धि जोय जोएइ, तओ पन्छा अवर राई एवं खलु मघाणक्खत्ते एगं दिवसं एगं च राई चंदेण सद्धि' जोय जोएइ, जोय जोइत्ता जोय अणुपरियट्टइ, अणुपरिट्टित्ता पाओ चंद पुवाफगुणीणं ससप्पेइ) मघा नक्षत्र पूर्वमा सभक्षेत्र त्रीस મુકાળ વ્યાપી પ્રથમ પ્રાતઃકાળથી ચંદ્રની સાથે રોગ કરે છે. તે પછી બીજી રાત્રી એ રીતે માનક્ષત્ર એક દિવસ અને એક રાત્રી ચંદ્રની સાથે એગ કરે છે. આ પ્રમાણે યોગ કરીને યોગનું અનુપરિવર્તન કરે છે. યોગનું અનુપરિવર્તન કરીને પ્રભાતકાળના
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧