Page Text
________________
सूर्यज्ञप्तिप्रकाशिका टीका सू० ३४ दशमप्राभृतस्य द्वितीयं प्राभृतप्राभृतम् पूसो महा पुबाफग्गुणी हत्थो चित्ता अणुराहा मूलो पुव्वासाढा' तत्र यानि तानि त्रयोदश अहोरात्रान् द्वादश च मुहूर्तान् सूर्येण सार्द्ध योगं युञ्जन्ति तानि खलु पश्चदश, तद्यथा -श्रवणो धनिष्ठा पूर्वभाद्रपदा रेवती अश्विनी कृत्तिका मृगशिरा पुष्पं मघा पूर्व फाल्गुनी हस्तः चित्रा अनुराधा मूलं पूर्वाषाढाः ॥-तत्र-तेषां पूर्वोक्तानामष्टाविंशते नक्षत्राणां मध्ये तादृशानि यानि खलु नक्षत्राणि स्वभोगसमये सूर्येण सह त्रयोदश अहोरात्रान् द्वादशमुहूर्तींश्च योगं युजन्ति तानि खलु पञ्चदश संख्याकानि सन्ति । तद्यथा-तेषां नामानि क्रमेण यथा-श्रवणो धनिष्ठा पूर्वभाद्रपदा रेवती अश्विनी कृत्तिका मृगशिरा पुष्पं मघा पूर्वफाल्गुनी हस्तश्चित्रा अनुराधा मूलं पूर्वाषाढा चेति पञ्चदश नक्षत्राणीति ॥ अत्राप्युपपत्तियथा-अमूनि नक्षत्राणि परिपूर्णान् सप्तपष्टिभागान् चन्द्रेण समं व्रजन्ति, ततश्च सूर्येण सह एतानि पञ्चदश नक्षत्राणि अहोरात्रस्य पञ्चभागान सप्तपष्टिसंख्यान् गच्छन्ति, सप्तषष्टेश्व पञ्चभिर्भागे हृते सति लब्धा स्त्रयोदश अहोरात्राः, शेषौ च द्वौ भागौ तिष्ठतः ६७:५= १३+३ मुहूर्तकरणार्थ त्रिंशता गुणनेन ३४३०६ जाताः षष्टि पञ्चमांशाः । पञ्चभिर्भागे जोयं जोएंति तेणं पण्णरस तं जहा-सवणा धणिट्ठा पुव्वाभद्दवया, रेवई अस्सिणी कत्तिया मग्गसिरं पूसो महा पुब्वफग्गुणी, हत्थो चित्ता अणुराहा, मूलो पुव्वासाढा) उन पूर्वोक्त अठाईस नक्षत्रों में जो नक्षत्र उपभोग समय में सूर्य के साथ तेरह अहोरात्र एवं बारह मुहर्त योग करते हैं ऐसे वे पंद्रह नक्षत्र होते हैं। उनके नाम इस प्रकार से हैं-श्रवण, धनिष्ठा, पूर्वाभाद्रपदा, रेवती, अश्विनी कृत्तिका, मृगशिरा पुष्य मघा पूर्वफल्गुनी हस्त चित्रा अनुराधा, मूल एवं पूर्वाषाढा । इस प्रकार पंद्रह नक्षत्र है, इस कथन का भाव इस प्रकार से हैं-ये नक्षत्र अहोरात्र का परिपूर्ण सरसठ भाग चंद्र के साथ गमन करता है तत्पश्चात् सूर्य के साथ ये पन्द्रह नक्षत्र अहोरात्र का पांच भाग एवं एक अहोरात्र का सडसठ भाग जाता है, सरसठ को पांच से भाग करे तो तेरह अहोरात्र होते हैं एवं दो शेष रहता है ६७:५=१३+६ इसको मुहूर्त करनेके लिये पण्णरस तं जहा-सवणो धनिद्वा पुव्वाभद्दवया रेवइ. अस्सिणी कत्तिया मग्गसिर पूसो महा पुव्वफग्गुणी, हत्थो चित्ता अणुराहा मूलो पुव्वासाढा) ये पूर्वोत यावीस नक्षत्रीमा નક્ષત્ર પોતાના ભેગકાળમાં સૂર્યની સાથે તેર અહેરાત્ર અને બાર મુહૂર્ત સુધી એગ કરે छ, सेवा ५४२ नक्षत्रो हाय छे. तमना नाभी प्रभार छ-श्रवण, धनिष्ठा, पूर्वाभाद्र પદા, રેવતી અશ્વિની કૃત્તિકા, મૃગશિરા પુષ્ય મઘા પૂર્વ ફાગુની હસ્ત ચિત્રા અનુરાધા મૂલ અને પૂર્વાષાઢા આ રીતે પંદર નક્ષત્રો છે, આ કથનને ભાવ આ રીતે છે. આ નક્ષત્રો અહોરાત્રના પૂરેપૂરા સડસઠ ભાગ ચંદ્રની સાથે ગમન કરે છે. તે પછી સૂર્યની સાથે આ પંદર નક્ષત્ર અહેરાત્રના પાંચ ભાગ અને એક અહોરાત્ર ને સડસઠ ભાગ જાય છે. સડસઠને પાંચથી ભાગવામાં આવે તે તેર અહોરાત્ર થાય છે. અને બે શેષ બચે છે,
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
| SR No. | 006351 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1076 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 74 MB |