________________
५०४
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे __ तावत्-सूर्यस्य प्रकाशसंस्थितौ मम प्रश्ननिवेदनं तावत् श्रूयताम्, कथं-कया रीत्याकेन प्रकारेण, किं सर्वकालमेकरूपावस्थायितया तिष्ठति, उत अन्यथा संस्थिति रोजसः प्रकाशस्य संस्थितिः-संस्थानम्-आख्याता इति वदेत्-भगवान् कथयेत् ॥ एवमुक्ते भगवति गौतमे शिष्ये भगवानेतद्विषये परतीथिकानामेतद्विषये यावत्यः प्रतिपत्तयः सम्भवन्ति प्रथमं तावती रुपदर्शयति-'तत्थ खलु इमाओ पणवीसं पडिवत्तिओ पण्णत्ताओ' तत्र खलु इमाः पञ्चविंशतिः प्रतिपत्तयः प्रज्ञप्ताः॥-तत्र-सूर्यप्रकाशसंस्थिति विषये-ओजसः संस्थितौ, खलु इति निश्चितम् इमाः-वक्ष्यमाणप्रकाराः पञ्चविंशतिसंख्या तुल्याः प्रतिपत्तयः-परमतरूपाः भिन्न भिन्न स्वरूपाः प्रज्ञप्ता प्रतिपादिताः सन्ति । तद्यथा-'तत्थएगे एव माहंसुता अणुसमयमेव सूरियस्स ओया अण्णा उप्पज्जे, अण्णा अवेइ, एगे एव माहंसु १' तत्र एके विषयक प्रश्नसूत्र कहते हैं-(कहं ते ओयसंठिई आहियत्ति वएज्जा) आप के अभिप्राय से सूर्य की प्रकाशसंस्थिति किस प्रकार की कही गई है सो कहिये। ___ कहने का भाव यह है कि सूर्य की प्रकाशसंस्थिति के विषय में मेरा निवेदन सुनिये किस प्रकार से या किस रीति से क्या ओजससंस्थिति सर्व काल एक रूप से रहती है अगर अन्य प्रकार के प्रकाश की संस्थिति कही है सो हे भगवन् आप कहीये ? इस प्रकार श्रीगौतमस्वामी के पूछने पर इस विषय में जितनी अन्य मतवादीयों की प्रतिपत्तियां यानी मान्यताएं है उनको भगवान् प्रथम निर्दिष्ट करते हुवे कहते हैं-(तत्थ खलु इमाओ पणवीसं पडिवत्तीओ पण्णत्ताओ) इस विषय में ये वक्ष्यमाण प्रकारवाली पचीस प्रतिपत्तियां कही गई है। अर्थात् सूर्य के प्रकाश की संस्थिति के विषय में ये वक्ष्यमाण प्रकारवाली पचीस संख्यावाली प्रतिपत्ति माने भिन्न भिन्न प्रकार वाली मान्यताऐं कही गई है । जो इस प्रकार से हैं-(तत्थ एगे एबमाहंसु ता अणुसमयमेव सूरियस्स ओया अण्णा उप्पज्जे, अण्णा अवेइ,एगे एवमाहंसु)१ संठिई आहियत्ति वएज्जा) मापन भतथा सूर्यनी स्थिति ! प्रानी वाम આવેલ છે. તે કહે કહેવાને ભાવ એ છે કે સૂર્યની પ્રકાશસંસ્થિતિના સંબંધમાં મારૂં આ કથન સાંભળે કેવા પ્રકારથી અગર કઈ રીતે ઓજસ સંસ્થિતિ સદાકાળ એક રૂપથી રહે છે? અથવા બીજા કોઈ અન્ય પ્રકારથી પ્રકાશસંસ્થિતિ કહેલી છે? તે હે ભગવાન આપ કહો આ પ્રમાણે શ્રી ગૌતમસ્વામીએ પૂછવાથી આ વિષયમાં અન્ય મતવાદીની જેટલી પ્રતિપત્તિ એટલે કે માન્યતાઓ છે તેને ભગવાન પહેલા બતાવતા થકા કથન ४३ छ, (तत्थ खलु इमाओ पणवीसं पडिवत्तीओ पण्णत्ताओ) मा विषयमा नाये કહેવામાં આવનાર પ્રકારથી પચીસ પ્રતિપત્તિ કહેલ છે, અર્થાત્ સૂર્યના પ્રકાશની સંસ્થિતિના સંબંધમાં વફ્ટમાણ પ્રકારની પચીસ સંખ્યાત્મક પ્રતિપત્તિ એટલે કે જુદા । प्रा२नी मान्यतामा ४वामां आवे छे. रे २ प्रमाणे छ.-(तत्य एगे एवमासु
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧