________________
४३२
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे मिलति, तेषां द्वितीयादितः पोडशपर्यन्तानामभिप्रायाणां मिथ्यारूपत्वादित्यभिप्रायः ॥ तदेवं चन्द्रसूर्यसंस्थितिं प्रतिपाद्य सम्प्रति-तापक्षेत्रसंस्थितिमभिधातुकामः प्रथमतस्तद्विपयं प्रश्नसूत्रमाह-'ता कहं ते तावक्खेत्तसंठिई आहिताति वएज्जा' तावत् कथं ते तापक्षेत्रसंस्थिति राख्याता इति वदेत् ॥-तावत्-तापक्षेत्रसंस्थानविषये श्रूयतां तावत् प्रश्नान्तराणि कर्तव्यानि वर्तन्ते, कथं-केन प्रकारेण-कया वा उपपच्या ते-तवमते त्वया वा भगवन् ! तापक्षेत्रसंस्थिति राख्याता इति भगवान् वदेव-कथयेत्, एवमुक्ते शिष्ये भगवान् तावदेतद्विषये परतीथिकानां यावत्यः प्रतिपत्तयः सन्ति तावती रुपदर्शयति-तत्थ खलु इमाओ सोलसपडिवत्तिओ पण्णत्ताओ' तत्र खलु इमाः षोडशप्रतिपत्तयः प्रज्ञप्ताः॥-तत्र-तस्यां का विचार नहीं करना. कारण कि उनके अभिप्राय के साथ मैं सम्मत नहीं होता हूं। वे दूसरे अन्य मतवादी से लेकर सोलहवें पर्यन्त के सभी मतावलम्बीयों का कथन मिथ्यारूप है।
इस प्रकार चन्द्र सूर्य की संस्थिति का प्रतिपादन करके अब तापक्षेत्र की संस्थिति कहने की इच्छा से अब उस विषय संबंधी प्रश्नसूत्र कहते हैं(ता कहं ते तावक्खेत्तसंठिई आहिताति वएज्जा) आपके मत से तापक्षेत्र की संस्थिति किस प्रकार कही है सो कहिये अर्थात् श्री गौतमस्वामी कहते हैं की हे भगवन् अन्य अनेक प्रश्नोत्तर है परंतु इस समय तापक्षेत्र के विषय में पूछता हूं कि किस प्रकार से या किस प्रमाण से आपके मत से तापक्षेत्र की संस्थिति कही है सो आप कहीये इस प्रकार गौतमस्वामी के पूछने से भगवान् तापक्षेत्र के विषय में अन्यतीर्थिकों के मतान्तर रूप जो प्रतिपत्तियां हैं वे दिखलाते हैं-(तत्थ खल इमाओ सोलस पडिवत्तीओ पण्णत्ताओ) तापक्षेत्र संस्थिति के विषय में वक्ष्यमाण प्रकार की सोलह प्रतिपत्तियां कही है। કારણ કે તેમના અભિપ્રાય સાથે હું સમ્મત થતા નથી, એ બીજા અન્ય મતવાદીથી લઈને સેળમાં મતવાળા સુધીના બધા જ મતાવલંબીનું કથન મિથ્યા રૂપ જ છે.
આ પ્રમાણે ચંદ્ર સૂર્યની સંસ્થિતિને વિચાર કરીને હવે તાપક્ષેત્રની સંસ્થિતિ કહેपानी ४२४ाथी हुवे विषय समधी प्रश्नसूत्र वामां आवे छे. (ता कह ते तावक्खेत्त. संठिई आहिताति वएज्जा) मापना भतथा तापनी स्थिति वा ५२नी ४ छ ते કહે અર્થાત્ શ્રી ગૌતમસ્વામી કહે છે કે-હે ભગવન અન્ય અનેક પ્રશ્નો છે પરંતુ આ વખતે તાપક્ષેત્રના વિષયમાં પૂછું છું કે કેવા પ્રકારથી અને કેવા પ્રમાણવાળી તાપક્ષેત્રની સંસ્થિતિ આપના મતથી કહેલ છે? તે આપ કહો. આ પ્રમાણે શ્રી ગૌતમસ્વામીને પૂછવાથી ભગવાન તાપક્ષેત્રના સંબંધમાં અન્યતીથિકના મતાન્તર રૂપ પ્રતિપત્તિને windi डे छ-(तत्थ खलु इमाओ सोलप्स पडिवत्तीओ पण्णत्ताओ) पत्र सस्थितिना સંબંધમાં આ વક્ષ્યમાણ સેળ પ્રતિપત્તિ કહેલ છે. અર્થાત્ એ તાપત્ર સંસ્થિતિના
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧