________________
१७०
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे द्वे योजने अष्टाचत्वारिंशतं च एकषष्टिभागान् योजनस्य एकैकं मण्डलम् एकैकेन रात्रिंदिवेन विकम्पयन् विकम्पयन् सर्वबाह्यं मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति ॥ सम्प्रति शेषमण्ड लेषु गमनमाह-एवं-पूर्वोक्तप्रकारेण खलु इति निश्चितेनोपायेन निष्क्रामन्सर्वाभ्यन्तरात् तृतीयमण्डलात् बहिर्गच्छन् सूर्य स्तदनन्तरात् चतुर्थमण्डलात्तदनन्तरंपश्चषष्ठादि मण्डलं संक्रामन् संक्रामन्-मण्डलान्मण्डलं संगच्छमानः संगच्छमानः-तत्तन्मण्डलप्रवेशप्रथमक्षणार्ध्व शनैः शनैस्तत्तद्वहिर्भूतमण्डलाभिमुखगमनरूपेण तस्मात्तस्मात्तत्तन्मण्डलात्तदनन्तरं तदनन्तरं मण्डलं संक्रामन् संक्रामन् इत्यर्थः गच्छन्-तत्तद्वहिर्भूतमण्डलेषु गच्छन् गच्छन्नित्यर्थः। तत्र गच्छन् किंकरोतीत्याह-द्वे योजने पूर्ण अष्टाचत्वारिंशतं च किंभूतमिति चैकषष्टिभागान् योजनस्य-योजनस्यैकषष्टिभाग मिश्रितमष्टाचत्वारिंशतमिति-२ योजन+४८+ योजन एतावन्मात्र मेकैकं मण्डलं-प्रतिमण्डलमेकैकेन रात्रिंदिवेन-एकैकेनामंडल में संक्रमण करता करता दो योजन तथा एक योजन के इकसठिया अडतालीस भाग एक एक अहोरात्र में विकम्पन कर के सर्वबाह्य मंडल में उपसंक्रमण कर के गति करता है। ___ अब शेष मंडलों में गमन प्रकार कहते हैं-इस पूर्वोक्त प्रकार से सर्वाभ्यन्तर के तीसरे मंडल से बाहर निकलता सूर्य तीसरे मंडल के अनन्तर के चौथे मंडल में एवं चौथे मंडल से पांचवें मंडल में तथा पांचवे मंडल से तदनन्तर के छठे मंडल में संक्रमण करके माने एक मंडल से अन्य मंडल में जाते जाते उस उस मंडल में प्रवेश करने के प्रथम क्षणके पश्चात् धीरे धीरे उस उस बाहर के मंडलभिमुख गमन रूपसे बाह्य मंडल से उस मंडल के अनन्तरवें मंडलमें गमन करके अर्थात् उस बाहर के मंडलों में जाता हैं, वहां जाकर पूरा दो योजन तथा एक योजन के इकसठिया अडतालीस भाग अर्थात् તદનન્તર મંડળમાં સંક્રમણ કરતે કરતે બે જન તથા એક એજનના એકસડિયા અડતાલીસ ભાગ એક એક અહોરાત્રમાં વિકંપન કરીને સર્વબાહ્યમંડળમાં ઉપસંક્રમણ કરીને ગતિ કરે છે.
હવે બાકીના મંડળમાં ગમન પ્રકાર બતાવે છે.આ પૂર્વોક્ત પ્રકારથી સર્વાભ્યન્તર મંડળના ત્રીજા મંડળમાંથી બહાર નીકળતો સૂર્ય ત્રીજા મંડળની પછીના ચોથા મંડળમાં અને ચોથા મંડળથી પાંચમાં મંડળમાં તથા પાંચમાં મંડળથી તેના પછીના છ મંડળમાં સંક્રમણ કરીને અર્થાત્ એક મંડળમાંથી બીજા મંડળમાં જતાં જતાં તે તે મંડળમાં પ્રવેશ કરવાની પહેલી ક્ષણની પછી ધીરે ધીરે તે તે બહારના મંડળમાં ગમન રૂપે એક મંડળમાંથી તે પછીના બીજા મંડળમાં ગમન કરીને અર્થાત્ એ બહારના મંડળમાં જાય છે. અને ત્યાં જઈને પૂરા બે જન અને એક એજનના એકસઠિયા અડતાલીસ ભાગ અર્થાત્ જનન એકસઠથી મિશ્રિત અડતાલીસ ભાગ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર: ૧
