________________
११२
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
त्रिंशच्चै पष्टिमायोजनस्यान्तरं पतति इत्यन्तरपरिमाणचिन्तायामभिर्द्धमानं प्राप्यते, यतो हि खलु सर्वाभ्यन्तरान्मण्डलात् सबाह्यं मण्डलं व्यशीत्यधिकशतसमम् - १८३ तुल्यम्, ततो यदि पञ्च योजनानि व्यशीत्यधिकेन शतेन गुण्यन्ते तदा १८३ + ५ = ९१५ जातानि योजनानां पञ्चदशोत्तराणि नवशतानि भवन्ति । एकषष्टिभागाश्च पञ्चत्रिंशत्संख्या यदि अशीत्यधिकेन शतेन गुण्यन्ते तदा जातानि चतुःषष्टिशतानि पञ्चोत्तराणि - (६४०५) तेषामेकपष्ट्या भागे हते लब्धं पञ्श्चोत्तरं योजनशतं - (१०५) एतत् प्राकने योजनराशौ यदि प्रक्षिप्यते तदा जातानि विंशत्यधिकानि दशशतानि - ९१५ - १०५ - १०२० योजनानि । एतत् सर्वाभ्यन्तरमण्डलगतोत्तरपरिमाण नवनवति योजनसहस्राणि पट्शतानि चत्वारिंशदधिकानि-९९६४० इत्येवं रूपे प्रक्षिप्यते तदा यथोकं सर्वबाह्यमण्डले अन्तरपरिमाणमुपपद्यते ९९६४०+१०२०=१००६६० षष्ट्यधिकषट्शतोनराणि लक्षयोजनानि भवन्तीति । हैं यहां पर प्रतिमंडल में पाँच योजन तथा एक योजन का इकसठिया पैंतीस भाग का अन्तर होता है इस प्रकार अन्तर परिमाण की विचारणा में अभिव द्वित दिखते है अतः सर्वाभ्यन्तर मंडल से सर्वबाह्य मंडल एकसो तिरासि १८३ तुल्य है तो जो पांच योजन को एकसो तिरासी से गुणा जाय तब १८३×५=९१५ नवसो पन्द्रह योजन होते हैं । इकसठिया पैंतीस संख्या को जो एकसो अस्सी गुणा किया जाय तो (६४०५) छहजार चारसो पांच होते हैं । उनको इकसठ से भाग देने पर एकसो पांच १०५ लब्ध होता है इसको पूर्व की योजन राशी में जो प्रक्षिप्त किया जाय तो एक हजार वीस होते हैं । - ९१५+१०५= १०२० इसको सर्वाभ्यन्तर मंडल गत अंतर परिमाण में कि जो नन्नाणु हजार छहसो चालीस ९९६४० योजन होता है, इसमें वोसका प्रक्षेप करने पर ९९६४० + १०२०= १००६६० एक लाख छहसो साठ होते हैं। इस प्रकार सर्वबाह्य मण्डल का यथोक्त परिमाण निकल आता है ।
તથા એક ચેાજનના એકડિયા પાંત્રીસ ભાગનુ અંતર થાય છે. આ રીતના અંતર પરિમાણુની વિચારણા કરતાં અભિવૃદ્ધિત જણાઈ આવે છે. તેથી સર્વાભ્યન્તર મડળમાંથી સબાહ્ય મંડળ એકસેસ ત્ર્યાસી ૧૮૩ ચૈાજન ખરાખર થાય છે.. તા જો પાંચ યાજનને એકસા ત્ર્યાસીથી ગુણવામાં આવે તે ૧૮૩૪ ૫=૯૧૫ નવસાપ દરયાજન થાય છે. તથા એકસિયા પાંત્રીસની સંખ્યાને જો એકસો એશી ગણી કરવામાં આવે તે ૬૪૦૫ છ હજાર ચારસા પાંચ થાય છે. તેને એકમથી ભાગવાથી ૧૦૫ એકસે પાંચ લબ્ધ થાય છે. તે એકસે પાંચની સંખ્યાને પહેલાની યાજન સંખ્યામાં ઉમેરવામાં આવે તે એક હજારને वीस थाय छे. =३१५+१०५=१०२० આ સંખ્યાને સર્વાભ્યન્તરના અંતર પરિમાણમાં એટલે કે નવ્વાણુ હજાર છસે ચાલીસ ૯૯૬૪૦ વૈજનમાં એક હજાર વીસની સંખ્યા ઉમેરવાથી ૯૯૬૪૦+૧૦૨૦=૧૦૦૬૬૦ એક લાખ સૈા સાઈઠું થાય છે. આ રીતે સ
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧