________________
प्रबोधिनी टीका पद ३६ सू० ५ कषायसमुद्यात निरूपणम्
९६९
भावि
वैमानिकत्वेऽपि पूर्व वृत्तस्य नैरयिकस्य अनन्ताः कषायसमुद्घाता अतीताः सन्ति, नस्तु - 'सिप असंखेज्जा सिय अनंता' स्यात् कदाचिद् असंख्येयाः सन्ति, स्पात् - कदाचिद् अनन्ताः सन्ति इति, 'असुरकुमारस्स नेरइयत्ते अईया अनंता' असुरकुमारस्य नैरयिवत्वे भवे पूर्व वृतस्य अतीतसकलकालापेक्षया अतीताः कषायसमुद्घाता भरन्ताः सन्ति ' पुरेक्खडा करपइ अत्थि कस्सइ नत्थि' पुरस्कृताः- भाविनः कषायसमुद्घाताः करयचित् सन्ति कस्यचिन सन्ति 'reafter fee संखज्जा सिय असंखेज्जा सिय अनंता' यस्य-असुर कुमारस्य नैरयिकत्वे आविनः कषायसमुद्वाताः सन्ति तस्य स्यात् - कदाचित् संख्येयाः स्यात् - कदाचिद् असंख्येयाः स्यात् कदाचित् अनन्ताः सन्ति, 'अनुग्रकुमारस्स अमुरकुमारचे अतीता अनंता' असुरकुमारस्य असुरकुमारत्वे पूर्व वृत्तस्य अतीताः कशयसमुद्घाता एकोत्तरकाः- पूर्वोक्तम् एकम् उत्तरं येषां ते तथाविधाः सन्ति, तथा च भाविनः कषायसमुद्घाताः कस्यचित् सन्ति में भी अतीत कषायसमुद्घात अनन्त हैं और भावी कदाचित् असंख्यात, कदाचित् अनन्त होते हैं ।
यहां तक नारक जीव के चौबीसों दंडकों में अतीत और भावी कषासमुद् घातों का निरूपण किया गया । अब असुरकुमार के भूत और भावी कषाय समुद्घातों का चौवीसों दंडकों को लेकर निरूपण किया जाता है
असुरकुमार के नारकपने में सकल अतीतकाल की अपेक्षा अतीत कषाय समुद्घात अनन्त हैं । भावी कषायसमुदघात किसी के हैं, किसी के नहीं । जिस असुरकुमार के नारक रूप में भावी कषायसमुदघात हैं, उसके कदाचित् संख्यात, कदाचित् असंख्यात और कदाचित् अनन्त हैं ।
असुरकुमार के असुरकुमार रूप में अतीत कषायसमुद्घात अनन्त हैं, वर्तमान में जो जीव असुरकुमार पर्याय में हैं, वह भूतकाल में असुरकुमार અનન્ત છે અને ભાવી કદાચિત્ અનન્ત હાય છે.
અહી સુધી નારક જીવના ચેાવીસ 'ડકામાં અતીત અને ભાવી કષાય સમુદ્ધાતેનુ નિરૂપણ કરાયું છે.
હવે અસુરકુમારના ભૂત અને ભાવી કષાય સમુદ્ધા ચાવીસે દંડકાને લઇને નિરૂપણ કરાય છે
અસુરકુમારના સકલ નારકપણે અતીતકાલની અપેક્ષાએ અતીત કાય સમુદ્ધાત અનન્ત છે. ભાવી કષાય સમુદ્દાત કાઈના છે. કાઇના નથી, જે અસુકુમારનાં નારક રૂપમાં ભાળું કષાય સમુદ્દાત છે, તેના કદાચિત સંખ્યાત, કદાચિત્ અસ`ખ્યાત, અને કદાચિત્ અનન્ત છે.
અસુરકુમારના અસુરકુમાર રૂપમાં અતીત કષાય સમુદ્દાત અનન્ત છે, અર્થાત્ વર્તમાનમાં જે જીવ અસુરકુમાર પર્યાયમાં છે, તે ભૂતકાળમાં અસુરકુમાર પર્યાયમાં
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
