________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३४ सू० ३ देवानां परिचारणानिरूपणम् सपरियारा' अस्त्थेके-केचन देवाः सदेवीकाः सपरिचारा:-शब्दादि विषयोपभोगशालिनो भवन्ति, 'अत्थेपइया देवा अदेवीया सपरियारा' अस्त्ये के-केचन देवा अदेवीकाः सपरिचारा भवन्ति अत्थेगइया देवा अदेवीया अपरियारा' अस्त्येके-केचन देवाः अदेवीका अपरिचारा भवन्ति किन्तु-'नो चेव णं देवा सदेवीया अपरियारा' नो चैव खलु देवाः सदेवीका अपरिचाराः--शब्दादि विषयोपभोगवर्जिता भवन्ति, गौतमस्तत्र कारणं पृच्छति-'से केणटेणं भंते ! एवं बुच्चइ-अत्थेगइया देवा सदेवीया सपरियारा तं चैव जाव नो चेव णं देवा सदेवीया अपरियारा ?' हे भदन्त ! तत्-अथ केनार्थेन-कथं तावद् एवद् एवम्-उक्तरीत्या उच्यते यत् अस्त्येके देवाः सदेवीकाः सपरिचारा चैव-पूर्वोक्तरीत्यैव यावत् केचन अदेवीकाः सपरिचाराः केचन अदेवीका अपरिचाश भवन्ति किन्तु नो चैव खलु देवा सदेवीका अपरिचारा भवन्तीति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'भवणपति वाणमंतरजोइसियसोहम्मोसाणेसु कप्पेसु देवा सदेवीया सपरियारा' भवनपतिवानव्यन्तरज्योतिएक सौधर्मेशानेषु कल्पेषु देवाः सदेवीकाः सपरिचाराः--शब्दादिविषयोपभोगशालिनी
भगवान्-हे गौतम ! कोई-कोई देव सदेवीक और सपरिचार होते हैं, कोई-कोई देव अदेवीक और सपरिचार होते हैं, कोई-कोई देव अदेवीक और अपरिचार होते हैं। किन्तु ऐसे कोई देव नहीं होते जो देवीयों से सहित हों किन्तु परिचार रहित हों। ___ गौतमस्वामी-हे भगवन् ! किस हेतु से ऐसा कहा गया है कि कोई-कोई देवियों सहित और परिचार सहित होता हैं, यावत्-कोई देव देवियों से रहित मगर परिचार सहित होते हैं, कोई देव देवियों से रहित और परिचार से भी रहित होते हैं, किन्तु ऐसे कोई देव नहीं होते जो देवियों से युक्त हो परन्तु परिचार रहित हो ?
भगवान-हे गौतम ! भवनवासी, वानव्यन्तर, ज्योतिष्क और सौधर्म तथा ईशान कल्प के वैमानिक देव सदेवीक, अर्थात् देवियों वाले भी होते हैं और
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! કઈ-કઈ દેવ દેવી સહિત અને પરિચાર સહિત હોય છે, કઈ કઈ દેવ અદેવીક અને પરિચાર સાથે હોય છે, અને કઈ-કઈ દેવ દેવી વગર અને પરિચાર વગરના હોય છે. પરંતુ એવા કેઈ નથી હોતાં જે દેવીઓ સાથે પરંતુ પરિચાર રહિત હોય.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ! ક્યા હેતુથી એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે કોઈકઈ દેવ દેવીઓ સહિત અને પરિચાર સહિત હોય છે, યાવત્ કેઈ—કે ઈ દેવ દેવીઓથી રહિત પણ પરિચાર સહિત હોય છે, કોઈ દેવ દેવીઓથી રહિત અને પરિચારથી પણ રહિત હોય છે, પણ એવા કેઈ દેવ નથી જે દેવીઓ સાથે હોય પણ પરિચાર રહિત હોય ?
શ્રી ભગવાન્ હે ગૌતમ ! ભવનવાસી વાનભંતર, જ્યોતિષ્ક અને સૌધર્મ તથ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
