Page Text
________________
प्रबोधिनी टीका पद ३४ सू० १ नैरयिकादीनामनन्तरागताहारादिनिरूपणम् जहा नेरइया' नरम् - पृथिवीकायिकाव्यपेक्षया विशेषस्तु वायुकायिहाः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्यो faar aasara यथा नैरयिका विकुर्वणासहिताः प्रतिपादितास्तथैव विकुर्वणासहिताः प्रति पादयितव्याः, तथा च नैरयिकाणामित्र एतेषामपि वैक्रियलब्धिसम्भवेन विकुर्वणाऽपि वक्तव्या किन्तु सा विकुर्वणा तेषां परिचारणायाः पश्चादेव वोध्येति भावः, 'वाणमंतर जोइसिय मणिया जहा असुरकुमारा' वानव्यन्तरज्योतिष्कवैमानिका यथा असुरकुमारा उक्तास्तथा बक्तव्याः, तथाचासुकुमाराणामिव वानव्यन्तरादीनामपि प्रथमं विकुर्वणा पश्चात् परिचारणा वक्तव्येति भावः सर्वेषामपि देवगणानां तथा स्वाभाव्यात्, उरुश्च - 'पुव्धं विउब्वणा खलु पच्छा परियारणा सुरगणाणं । सेसाण पुन्त्रपरियारणा उ पच्छा विउब्वणया ॥ १ ॥ इति, पूर्व विकुर्वणा खलु पश्चात् परिचारणा सुरगणानाम् । शेषाणां पूर्व परिचारणा तु पश्चाद् विकुर्वणा ॥ १॥ इति प्रथमं द्वारं समाप्तम् ॥ सू० १ ॥
|| आहारविषया भोगवक्तव्यता ॥
८२५
मूलम् - नेरइयाणं भंते! आहारे किं आभोगनिव्वत्तिय अणाभोगनिव्वत्तिए ? गोयमा ! आभोगनिव्वत्तिए वि अणाभोगनिव्वत्तिए वि, वायुकायिक, पंचेन्द्रिय तिर्यच और मनुष्य नारकों के समान ही विकुर्वणा सहित कहने चाहिए, क्यों कि जैसे नारकों में विक्रियलब्धि होती है, इसी प्रकार न में भी वैकिलब्धि होने से विकुर्वणा कहना चाहिए । किन्तु वह विकुर्वणा उनकी परिचारणा के पश्चात् ही समझना चाहिए ।
arroयन्तरों, ज्योतिष्कों और वैमानिकों की वक्तव्यता असुरकुमारो की वक्तव्यता के समान समझना चाहिए तथा असुरकुमारों की तरह वानव्यन्तरों आदि की भी प्रथम विकुर्वणा और फिर परिचारणा कहना चाहिए, क्यों कि समस्त देवगणों का ऐसा ही स्वभाव है । कहा भी है देवगणों की पहले विकुर्वणा होती है, पश्चात् परिचारणा होती है। शेष जीवों की पहले परिचारणा और फिर विकुर्वणा होती है । ।। सू० १ ।। (प्रथम द्वार समाप्त)
પૃથ્વીકાયિક આદિની અપેક્ષાએ વિશેષતા એ છે કે વાયુકાયિક, પોંચેન્દ્રિય તિય ચ અને મનુષ્ય નારકોની સમાન જ વિધ્રુણા સહિત હાવા જોઇએ, કેમકે જેમ નારકીમાં વિક્રિયા લબ્ધિ થાય છે, એજ પ્રકારે તેમનામાં પણ વૈક્રિય લબ્ધિ થવાથી વિકુવા કહેવી જોઇએ. પણ તે વિકુણા તેમની પરિચારણાની પછી સમજવી જોઈએ.
વાનન્તરા, જ્યાતિષ્કા અને વૈમાનિકાની વક્તવ્યતા અસુરકુમારોની વક્તવ્યતાના સમાન સમજવી જોઇએ. તથા અસુરકુમાશની જેમ વાનન્યન્તરો આદિની પણ પ્રથમ વિધ્રુવ ણા અને પછી પરિચારણા કહેવી જોઇએ. કેમકે સમરત દેવગણે!ના એવા જ સ્વભાવ છે કહ્યું પણ છે—દેવગણાની પહેલા વિકુવા થાય છે, પશ્ચાત પરિચારણા થાય છે. શેષ જીવની પહેલા પરિચારણા અને પછી વિષુવણા થાય છે ( પ્રથમ દ્વાર સમાપ્ત) ।।સૂ॰ ૧૫
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
| SR No. | 006350 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 1173 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 76 MB |