________________
D
७९८
प्रज्ञापनासूत्रे अधस्तनं चरमान्तम् , तिर्यग्यावद् असंख्येयान् द्वीपसमुद्रान, ऊर्च यावत् स्वकानि विमानानि-उपध्वजादिकानि भवन्ति तावद् ईशानकदेवा अधिना जानन्ति पश्यन्ति, 'सणंकुमारदेवा वि एवं चेव' सनत्कुमारदेवा अपि एवञ्चैव-सौधर्मकदेवोक्तरीत्यैव जघन्येनागुकस्यासंख्येयभागम्, उत्कृष्टेन अधो यावद् अस्या रत्नप्रभाया अधस्तनं चरमान्तम् , तिर्यग् यावद् असंख्येयान् द्वीपसमुद्रान् ऊर्ध्वं यावत् स्वकानि विमानानि-उपध्वजादिकानि तावत् सनत्कुमार देवा अवधिना जानन्ति पश्यन्ति, किन्तु-'णवरं जाव अहे दोच्चाए सकरप्पभाए पुढवीए हिडिल्ले चरमंते' एवम्-पूर्वापेक्षा विशेषस्तु यावद् अधस्ताद् द्वितीयस्याः शर्कराप्रभायाः पृथिव्या अधस्तनं चरमान्तं तावद् अवधिना सनत्कुमारदेवाः जानन्ति पश्यन्ति, 'एवं माहिंददेवा वि' एवम्-सनत्कुमारोतरीत्या माहेन्द्रदेवा अपि जघन्येनाङ्गुलस्यासंख्येयभागम, उत्कृष्टेन अधोयावद् द्वितीय स्थाः शराप्रभायाः पृथिव्या अधस्तनं चरमान्तम् तावद् अवधिना जानन्ति पश्यन्ति, 'बंभलोयलंतगदेवा तच्चाए पुढवीए हिडिल्ले चरमंते' ब्रह्मलोकलान्तकदेवा स्तृतीयस्याः पृथिव्या अधस्तनं चरमान्तम् यावद् अवधिना जानन्ति पश्यन्ति, 'महामुक्कसहस्सारकदेवा चउत्थीए पंकप्रभाए पुढवीए हेडिल्ले चरमंते' महाशुक्र ख्यातवें भाग को और उत्कृष्ट नोचे इस रत्नप्रभा पृथिवी के नीचले चरमान्त तक, तिळे असंख्यात द्वीप समुद्रों तक और ऊपर ध्वजा सहित अपने विमानों को देखते हैं।
सनत्कुमार देव भी इसी प्रकार अर्थात् सौधर्मक देवों के समान जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग और उत्कृष्ट तिछे असंख्यात द्वीप समुद्रो तक
और ऊपर अपने विमानों तक जानते देखते हैं। विशेषता यह है कि नोचे दूसरी शर्कराप्रभा पृथिवी के अधस्तन चरमान्त तक जानते-देखते हैं । इसी प्रकार माहेन्द्र देव भी जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग को, उत्कृष्ट नीचे शर्कराप्रभा पृथ्वी के अधस्तन चरमान्त तक, तिर्छ असंख्यात द्वीप समुद्रों तक और ऊपर अपने विमानों तक जानते-देखते हैं । ब्रह्मलोक और लान्तक देव ભાગને અને ઉત્કૃષ્ટ નીચે આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નીચલા ચરમાન્તક સુધી, તિરછા અસં. ખ્યાતદ્વીપસમુદ્રો સુધી અને ઉપર વિજા સહિત પિતાના વિમાન ને દેખે છે.
સનકુમાર દેવ પણ એજ પ્રકારે અર્થાત્ સૌધર્મક દેના સમાન જઘન્ય અંગુલને અસંખ્યાતમે ભાગ અને ઉત્કૃષ્ટ તિરછા અસંખ્યાતી પ–સમુદ્રો સુધી અને ઉપર પિતાના વિમાનો સુધી જાણે–દેખે છે.
વિશેષતા એ છે કે નીચે બીજી શર્કરપ્રભા પૃથ્વીના અધસ્તન ચરમાન્ત સુધી જાણે-દેખે છે. એ જ પ્રકારે મહેન્દ્ર દેવ પણ જઘન્ય અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગ સુધી ને, ઉત્કૃષ્ટ નીચે શર્કરામભા પૃથ્વીના અધસ્તન ચરમાન્ત સુધી તિરછા અસંખ્યાતદ્વીપ-સમુદ્રો સુધી ઉપર પિતાના વિમાને સુધી જાણે-દેખે છે.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫