________________
-
-----
---
-
-m
e ans
प्रज्ञापनासूत्रे अत्रासुरकुमारादि भवनपतीनां जघन्येन पञ्चविंशति योजनानि सर्व जघन्य दशसहस्र वर्ष प्रमाणागुष्कापेक्षयाऽवसेयानि, उक्तश्च- 'पणवीस जोयणाई दसवास सहस्सिया ठिई जेसिं' इति, पञ्चविंशति योजनानि दशवर्षसहस्राणि स्थितिर्येषा मिति, एवं वानव्यन्तराणामपि बोध्यम्, गौतमः पृछति-पंचिंदियतिरिवखजोणियाणं भंते ! केवइयं खेत्तं ओहिणा जाणंति प संति ?' हे भदन्त ! पश्चन्द्रियतिर्यग्यौनिकाः खलु कियत् क्षेत्रम् अवधि जानन्ति पश्यन्ति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जइ भागं उकोसेणं असंखेज्जे दीवसमुद्दे' जघन्येन अङ्गुलस्यासंख्येयभागम् उत्कृष्टेन असं. रुपेयान द्वीपर मुद्रान यावत् पश्चेन्द्रियतियग्योनिका अवधिना जानन्ति पश्यन्ति, गौतमः पृच्छति-'मणूसाणं भंते ! ओहिणा केवइयं खेत्तं जाणंति पासंति ?' हे भदन्त ! मनुष्याः खलु अवधिना कियत् क्षेत्रं जानन्ति एश्यन्ति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्ज इभागं उक्कोसेणं असंखेज्जाई अलोए लोयप्पमाण मेत्ताई खंडाई देखते हैं । यहां असुर कुमार आदि भवनपतियों के अवधि का जघन्य विषय जो पचीस योजन कहा गया है, वह जघन्य दश हजार वर्ष की आयु वालों की अपेक्षा से समझना चाहिए। कहा भी है-जिन देवों की स्थिति दश सहस्त्र वर्ष की है, उन्हीं की अपेक्षा से पचीस योजन का कथन किया गया हैं। इसी प्रकार वानव्यन्तरों के अवधि का भी विषय जानना चाहिए। ___गौतमस्थामी-हे भगवन् ! पंचेन्द्रिय तिर्यंच कितने क्षेत्र को अवधि द्वारा जानते-देखते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग को और उत्कृष्ट असंख्यात द्वीप-समुद्रों को पंचेन्द्रिय तिर्यच अवधि द्वारा जानते-देखते हैं। ____गौतमस्वामी-हे भगवन् ! मनुष्य अवधि से कितने क्षेत्र को जानतेदेखते हैं ? भगवान्-हे गौतम ! जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग को और उस्कृष्ट
અહીં અસુરકુમાર આદિ ભવનપતિની અવધિનું જઘન્ય વિષયમાં જે પચીસ જન કહેલું છે તે જઘન્ય દશ હજાર વર્ષની આવરદાવાળ ની અપેક્ષાએ સમજવું જોઈએ.
કહ્યું પણ છે. જે દેવેની સ્થિતિ દશ હજાર વર્ષની છે, તેમની જ અપેક્ષાથી પચીસ જનનું કથન કરાયેલું છે.એ જ પ્રકારે વાનચન્તરની અવધિને પણ વિષય જાણુ ઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! પંચેન્દ્રિયતિર્યંચ કેટલા ક્ષેત્રને અવધિ દ્વારા तो-हेथे छ ?
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ! જઘન્ય અંગુલનો અસંખ્યાતમા ભાગને અને ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાતદ્વીપ-સમુદ્રોને પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ અવધિ દ્વારા જાણે દેખે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામ-હે ભગવન્! મનુષ્ય અવધિથી કેટલા ક્ષેત્રને જાણે-દેખે છે?
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
