________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३२ सू० २ नैरयिकादीनामवधिक्षेत्रज्ञाननिरूपणम् ७९३ कमसो जहण ओ रयणमाईसुं ।१॥ चत्तारि गाउयाई १-४, अधुढाई २-३॥, तिगांउयं ३-३, चेव । अद्वाइज्जा ४-२॥, दोणि ५-२ य, दिवङ्क ६--१॥, मेगं -१ च नरएसुं' ॥२॥ अर्द्ध चत्वारि ३॥, त्रीणि ३, अद्धैत्रीणि २॥, द्वे २ च, द्वयर्द्धम् १", एकञ्च १, अर्द्धश्च गव्यतम् ॥ क्रमशो जघन्यतो रत्नादिषु ॥१॥ चत्वारि गव्यूतानि ४, अर्द्धचत्वारि ३॥, त्रिगव्यूतानि ३, चैव । अर्द्ध त्रीणि २॥, द्वे २ च, द्वन्यर्द्धम् १", एकश्च १ नरकेषु ॥२॥ इति, गौतमः पृच्छति-'अमुरकुमारा णं भंते । ओहिणा केवइयं खेत्तं जाणइ पासइ ?' हे भदन्त ! असुरकुमागः खलु अवधिना कियत् क्षेत्रं जानन्ति पश्यन्ति ? भगवानाह'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णेणं पणवीसं जोयणाई उक्कोसेपं असंखेज्जे दीवसमुद्दे ओहिणा जाणंति पासंति' जघन्येन पञ्चविंशति योजनानि उत्कृष्टेन असंख्येयान् द्वीपसमुद्रान् यावद अमुरकुमारा अधिना जानन्ति पश्यन्ति, 'नागकुमाराणं जहण्णेणं पणवीसं जोयणाई उक्कोसेण सं खेज्जे दीवसमुद्दे ओहिणा जाणंति पासंति' नागकुमाराः खलु जघन्येन पञ्चविंशति योजनानि उत्कृष्टेन संख्येयान् द्वीपसमुद्रान् यावद् अवधिना जानन्ति पश्यन्ति, ‘एवं जाव थणियकुमारा' 'एवम्-नागकुमारा इव यावत्-सुवर्णकुमाराः, अग्निकुमाराः, विद्युत्कुमारा:, उदधिकुमाराः, द्वीपकुमाराः, दिक् हुमाराः, पवनकुमारा स्तनितकुमाराश्चापि जघन्येन पञ्चविंशतिर्योजनानि उत्कृष्टेन संख्येयान् द्वीपसमुद्रान् यावद् अवधिना जानन्ति पश्यन्ति, तीन, अढ़ाई,दो,डेढ और एक गव्यति नरकों में अवधि का उत्कृष्ट विषय है ॥२॥ .. गौतमस्थामी-हे भगवन् ! असुर कुमार अवधि से कितने क्षेत्र को जानतेदेखते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! जघन्य पचीस योजन और उत्कृष्ट असंख्यात द्वीपसमुद्रों को असुरकुमार अवधि से जानते और देखते हैं। ___ नागकुमार जघन्य पचीस योजन और उत्कृष्ट संख्यात द्वीप-समुद्रों को अवधि से जानते-देखते हैं। इसी प्रकार सुवर्णकुमार, अग्निकुमार, विद्युत्कु मार, उदधिकुमार, द्वीपकुमार, दिक्कुमार, पवन कुमार और स्तनितकुमार भी जघन्य पचीस योजन और उत्कृष्ट संख्यात द्वीपसमुद्रों तक अवधि द्वारा जानते બે દેઢ અને એક ગભૂતિ નરકમાં અવધિને ઉત્કૃષ્ટ વિષય છે ૨.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવદ્ ! અસુરકુમાર અવધિથી કેટલા ક્ષેત્રને જાણે–દેખે છે?
શ્રી ભગવાન -હે ગૌતમ! જઘન્ય પચીસ યે જન અને ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત દ્વીપસમુદ્રોને અસુકુમાર અવધિથી જાણે અને દેખે છે.
નાગકુમાર જઘન્ય પચીસ રોજન અને ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત દ્વીપસમુદ્રોને અવધિથી જાણે-દેખે છે. એ જ પ્રકારે સુવર્ણકુમાર, અગ્નિકુમાર, વિકુમાર, ઉદધિકુમાર, દ્વીપકુમાર, દિકુમાર, પવનકુમાર અને સ્વનિતકુમાર પણ જઘન્ય પચીસ એજન અને ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત દ્વીપસમુદ્રો સુધી અવધિ દ્વારા જાણે-દેખે છે.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫