________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २८ सू० ८ सलेश्यादि जीवानामाहारकत्वादिनिरूपणम् ६५९ न्तरज्योतिष्कवैमानिकश्च सम्यग् मिथ्यादृष्टिस्तावद् आहारको भवति नो अनाहारको भवति, 'एवं पुहुत्तेण वि' एवम्-पूर्वोक्तैकत्वरीत्या पृथक्त्वेनापि-बहुत्वेनापि वक्तव्यम् , तथाहिसम्यगमिथ्यादृष्टयो जीवाः किम् आहारकाः ? किं वा अनाहारका भवन्ति ? आहारका भवन्ति नो अनाहारका भवन्ति, सम्यगमिथ्यादृष्टयो नैरयिकाः किम् आहारका भवन्ति ? कि वा अनाहारका भवन्ति ? आहारका भवन्ति नो अनाहारकाः, एवं रीत्या एकेन्द्रियविकलेन्द्रियवर्जिता यावद वैमानिका वक्तव्याः, 'दारं ५' इति पञ्चमं सम्यग्दृष्टिद्वारं समाप्तम् ५, सम्प्रति-षष्ठं संयतद्वारमधिकृत्य प्ररूपयितुमाह - 'संजए णं भंते ! जीवे कि आहारए अणाहारए ?' हे भदन्त ! संयतः खलु जीवः किम् आहारको भवति ? कि वा अनाहारको भवति ? भगवानाह-'गोयमा !! हे गौतम ! 'सिय आहारए सिय अणाहारए' एवं वैमानिक सम्पमिथ्यादृष्टि भी आहारक होता है, अनाहारक नहीं होता।
बहुत्व की विवक्षा से भी इसी प्रकार समझना चाहिए, वह इस प्रकार
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! सम्यमिथ्यादृष्टि जीव आहारक होते हैं अथवा अनाहारक होते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! आहारक होते हैं, अनाहारक नहीं होते।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! सम्यग् मिथ्यादृष्टि नारक आहारक होते हैं या अनाहारक होते हैं ? __भगवान्-हे गौतम ! आहारक होते हैं, अनाहारक नहीं होते । इस प्रकार एकेन्द्रियों और विकलेन्द्रियों को छोडकर वैमानिकों तक कह लेना चाहिए।
अब छठे संयतद्वार की प्ररूपणा की जाती है
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! संयत जीव क्या आहारक होता है या अनाहा. रक होता है ? આહારક હોય છે, અનાહારક નથી લેતા.
બહુવની વિવક્ષાથી પણ એજ પ્રકારે સમજવું જોઈએ તે આ પ્રકારે -
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન! સસ્પેશ્મિધ્યાહૃષ્ટિ જીવ આહારક હોય છે અથવા અનહારક હોય છે ?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! આહારક હોય છે, અનાહારક નથી લેતા.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્ ! સમ્યમિથ્યાષ્ટિ નારક આહારક હોય છે કે અના डा२४ हाय छ ?
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ! આહારક હોય છે. અનાહારક નહીં. એ જ પ્રકારે એકેન્દ્રિ અને વિશ્લેન્દ્રિય સિવાય વૈમાનિક સુધી કહેવું જોઈએ.
હવે છઠ્ઠા સંવત-દ્વારની પ્રરૂપણ કરાય છેશ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! સંયત છવ શું આડારક હોય છે કે અનાહારક હોય છે?
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
