________________
५५८
ont
प्रज्ञापनासूत्रे पुदगलान् सर्वात्मना आहारम् -आहारान् आहारयन्ति, तानि खलु आहारतया गृहीतानि पुदगलद्रव्याणि श्रोत्रेन्द्रियतया चक्षुरिन्द्रियतया घ्राणेन्द्रियतया रसनेन्द्रियतया स्पर्शनेन्द्रिय तया यावत्-इष्टतया कान्ततया प्रियतया शुभतया मनोज्ञतया मन आमतया मनोवाञ्छिततया ईप्सिततया मिध्यिततया तृप्तिजनकत्ये न पुनरभिलषणीयतया 'उद्धत्ताए नो अहत्ताए' ऊर्ध्वतया लघुपरिणामतया लघुपरिणामिखात् नो अधस्तया गुरुपरिणतत्वाभावात् 'मुहत्ताए नो दुहत्ताए' सुखतया लधुपरिणामपरिणतत्वात् नो दुःखतया गुरुपरिणामपरिणतत्वाभावात् 'ते एएसि भुज्जो भुजो परिणमंति' ते पुद्गला एतेषाम् असुरकुमाराणाम् भूयो भूय:-वारं वारं परिणमन्ते 'सेसं जहा नेरइयाणं' शेषं यथा नैरयिकाणामुक्तं तथाऽसुरकुमाराणामपि अवसेयम्, “एवं जाय थणियकुमाराणं' एवम्-असुरकुमाराणामिव यावत्-नागकुमाराणां सुवर्णकुमाराणाम् अग्निकुमाराणां विद्युत्कुमाराणाम् उदधिकुमाराणां द्वीपकुमाराणां दिक्कुमाराणां वायुकुमाराणां स्तनितकुमाराणाश्च वक्तव्यम् किन्तु 'णवरं आभोगनिवत्तिए उक्कोसेणं के अपूर्व वर्ण-गंध-रस-स्पर्श गुण को उत्पन्न कर के अपने शरीरक्षेत्र में अवगाढ पुद्गलों को, समस्त आत्मप्रदेशों से आहार करते हैं । आहार के रूप में ग्रहण किए हुए वे पुद्गल का श्रोत्रेन्द्रिय, चक्षुरिन्द्रिय, घाणेन्द्रिय, रसनेन्द्रिय तथा स्पर्शनेन्द्रिय के रूप में तथा इष्ट, कान्त, प्रिय, शुभ, मनोज्ञ और मन आम रूप में परिणत होते हैं, अभिलषणीय, तृप्ति जनक एवं लघु होने के कारण ऊर्ध्व, रूप में परिणत होते हैं, भारी रूप में नहीं, सुख रूप परिणत होते हैं, दुःख रूप नहीं। इस प्रकार असुरकुमारों द्वार। गृहीत आहार-पुद्गल उनके लिए पुनः पुनः परिणत होते हैं । शेष कथन नारकों के कथन के समान समझना चाहिए।
असुरकुमारों के ही समान नागकुमारों, सुवर्णकुमारों, अग्निकुमारों, विद्यु. कुमारों, उदधिकुमारों, बीपकुमारों, दिशाकुमारों, वायुकुमारों और स्तनितવિનષ્ટ કરીને અર્થાત પુરી રીતે બદલીને અપૂર્વ વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શગુણને ઉત્પન્ન કરીને પિતાને ગ્ય શરીર ક્ષેત્રમાં અવગાઢ પુદ્ગલેને સમસ્ત આત્મપ્રદેશથી આહાર ४२ छ. म युं छे.
અહારના રૂપમાં ગ્રહણ કરેલા તે મુદ્દગલે શ્રોત્રેન્દ્રિય, ચક્ષુરિન્દ્રિય, ધ્રાણેન્દ્રિય, તથા રસનેન્દ્રિય, તથા સ્પર્શેન્દ્રિયના રૂપમાં તથા ઈષ્ટ, કાન્ત, પ્રિય, શુભ, મનેz, અને મન આમ રૂપમાં પરિણત થાય છે, અભિલષણીય, તૃપિત જનક તેમજ લઘુ હોવાના કારણે ઊ રૂપમાં પરિણત થાય છે, ભારે રૂપમાં નહીં. સુખરૂપ પરિણત થાય છે. દુઃખ રૂપ નહીં. એ પ્રકારે અસુરકુમારે દ્વારા ગૃહીત આહાર પુદ્ગલ તેમને માટે પુન:પુનઃ પરિણત થાય છે. શેષ કથન નારકના કથનની સમાન સમજવું જોઈએ.
અસુરકુમારની જેમ જ નાગકુમારે. સુવર્ણકુમારે, અગ્નિકુમાર, વિદુકુમાર, ઉદધિકુમારે, દ્વીપકુમારે, દિશાકુમારે. વાયુકુમારે. સ્વનિતકુમારની વક્તવ્યતા પણ કહી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫