________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २८ सू० १ सचित्ताहारादिनिरूपणम् पोग्गला आहारत्ताए मिण्हंति ते किं सधे आहारेंति नो सव्ये आहारेंति ?' हे भदन्त ! नैरयिकाः खलु यान् पुद्गलान् उज्झितशेषान् आहारमात्रपरिणामयोग्यान् आहारतया गृह्णन्ति तान् सर्वान् पुद्गलान् किम् आहारयन्ति ? किंवा नो सर्वान् तान् अपितु सर्वैकदेशभूतान् आहारयन्ति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'ते सव्वे अपरिसैसए आहारेंति' तान् सर्वान पुद्गलान् अपरिशेषान आहारयन्ति उज्झितशेषाणामेव केवलानामाहारपरिणाम योग्यानां गृहीतत्वात् इति सप्तमं द्वारम् । गौतमः पृच्छति-'नेरइया णं भंते ! जे पोग्गला आहारत्ताए गिण्हंति ते णं तेसिं पोग्गला कीसत्ताए भुजो भुजो परिणामेंति ?' हे भदन्त ! नैरयिकाः खलु यान् पुद्गलान् आहारतया गृह्णन्ति ते खलु-आहारतया गृहीताः पुद्गलाः तेषाम-नैरयिकाणां कीदृक्तया-किं स्वरूपतया भूयोभूयः-पौनः पुन्येन परिणमन्ते ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सोतिदियत्ताए जाय फासिंदियत्ताए अणिहत्ताए' आहार. परिणाम को प्राप्त होते हैं। (छठा द्वार)
गौतमस्थामी-हे भगवन । नारक जीव जिन छोडे हुए से शेष एवं शरीर परिणाम के योग्य पुद्गलों को आहार के रूप में ग्रहण करते हैं उन सभी का आहार करते हैं, अथवा नोसर्व अर्थात् सब के एक भाग का आहार करते हैं ? । भगवान्-हे गौतम ! उन सभी पुदूगलों का आहार करते हैं, क्योंकि वे छटे हए से शेष और केवल आहार परिणाम के योग्य ही ग्रहण किए गए होते हैं । (सानयाँ द्वार)
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! नारक जीव जिन पुदगलों को आहार के रूप में ग्रहण करते हैं, वे पुद्गल नारकों के लिए किस स्वरूप में पुन:-पुनः परि णत होते हैं?
भगवान्-हे गौतम ! आहार के रूप में ग्रहण किए गए ये पुद्गल श्रोत्रेन्द्रिय के रूप में, यावत् चक्षुरिन्द्रिय, घ्राणेन्द्रिय, रसनेन्द्रिय तथा स्पर्शनेन्द्रिय के रूप छ. (छटू )
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! નારક જીવ જે ત્યજેલાથી શેષ તેમજ શરીર પરિણામના એગ્ય પુદ્ગલને આહારના રૂપમાં ગ્રહણ કરે છે, તે બધાને આહાર કરે છે, અથવા ન સર્વ અર્થાત્ બધાના એક ભાગનો આહાર કરે છે?
શ્રી ભગવાન -હે ગૌતમ ! તે બધા પુદ્ગલોને આહાર કરે છે, કેમ કે તે બચેલાથી શેષ અને કેવલ આહાર પરિણામને એગ્ય જ ગ્રહણ કરાયેલા હોય છે. (સાતમું દ્વાર)
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ! નારક જીવ જે પુગલોને આહારના રૂપમાં ગ્રહણ કરે છે, તે પુદ્ગલે નારકોના માટે કેવા સ્વરૂપમાં પુનઃ પુનઃ પરિણત થાય છે?
શ્રીભગવાન-હે ગૌતમ ! આહારના રૂપમાં ગ્રહણ કરાયેલા તે પુદ્ગલે ત્રેન્દ્રિયના રૂપમાં યાવત્ ચક્ષુરિન્દ્રિય ઘણેન્દ્રિય, રસનેન્દ્રિય, તથા સ્પર્શેન્દ્રિયના રૂપમાં પુનઃ પુનઃ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
