________________
४३०
प्रज्ञापनासूत्रे कर्मणो बन्धः असंज्ञिपञ्चेन्द्रियाणां बोध्यः, गौतमः पृच्छति-'सण्णी णं भंते ! जीवा पंचिं दिया णाणावरणिजस्स कम्मस्स किं बंधति ?' हे भदन्त ! संज्ञिनः खलु जीयाः पञ्चन्द्रियाः ज्ञानावरणीयस्य कर्मणः कियन्तं कालं बध्नन्ति ? भगवानाह-'गोयमा!' हे गौतम ! 'जह. पणेणं अंतोमुत्तं उक्कोसेणं तीसं सागरोवमकोडाकोडीओ' जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम्, उत्कृष्टेन त्रिंशत् सागरोपमकोटीकोटयः संज्ञिपञ्चेन्द्रियाः ज्ञानावरणीयं कर्म बध्नन्ति, तत्र 'तिण्णिवास सहस्साई आबाहा.' त्रीणि वर्षसहस्राणि अबाधाकाला, अबाधाकालशून्योऽनुमवयोग्यः कर्म बन्धः, 'सण्णी णं भंते ! पंचिंदिया णिहापंचगस्स किं बंधति ?' हे भदन्त ! संज्ञिनः खलु पञ्चेन्द्रियाः निद्रापञ्चकस्य कर्मणः कियन्तं कालं बध्नन्ति ? 'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णेणं अंतो सागरोवमकोडाकोडी श्रो, उक्कोसेणं तीसं सागरोवमकोडाकोडीओ' जघन्येन अन्तः सागरोपमकोटीकोटयः, उत्कृष्टेन त्रिंशत् सागरोपमकोटीकोटयः संज्ञिपञ्चन्द्रियाः निद्रा पश्चकं कर्म वन्ति, 'तिष्णि य बालसहस्साई अवाहा' त्रीणि च वर्षसहस्राणि अबाधाकाल:
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! संज्ञी पंचेन्द्रिय ज्ञानावरणीय कर्म का बन्ध कितने काल का करते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! संज्ञी पंचेन्द्रिय जीव ज्ञानावरणीय कर्म का बन्ध जघन्य अन्तमुहर्त का और उत्कृष्ट तीस कोडाकोडी सागरोपम का करते हैं। तीस कोडाकोडी सागरोपनका बंध होने पर तीन हजार वर्ष का अबाधा काल होता है और शेष अनुभव योग्य काल समझना चाहिए। ___ गौतमस्वामी-हे भगवन् ! संज्ञी पंचेन्द्रिय निद्रापंचक का बन्ध कितने काल का करते हे ? __ भगवान्-हे गौतम ! संज्ञो पंचेन्द्रिय जीव निद्रापंचक का जघन्य बंध अन्तः कोटाकोटी सागरोपम का करते हैं और उत्कृष्ट तीस कोटाकोटी सागरोपम का। इसका अबाधा काल तीन हजार वर्ष का होता है। दर्शनचतुष्क का बन्ध ના યથાયોગ્ય બન્યું કહી દેવા જોઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવ જ્ઞાનાવરણીય કર્મના અન્ય કેટલા કાળના કરે છે.
શ્રી ભગવાન્ હે ગૌતમ ! સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ જીવ જ્ઞાનાવરણીય કર્મને બધે જઘન્ય અન્તર્મુહૂર્વ અને ઉત્કૃષ્ટ ત્રીસ કોડાકોડી સાગરોપમને કરે છે. ત્રીસ કેડાકેડી સાગરોપમના બંધ થતાં ત્રણ હજાર વર્ષને અબાધાકાળ થાય છે અને શેષ અનુભાગ્ય કાળ સમજવું જોઈએ.
શ્રીગૌતમસ્વામી-હે ભગવન! સંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય નિદ્રાપંચને અન્ય કેટલા કાળને કરે છે?
શ્રીભગવાન–હે ગૌતમ! સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય નિદ્રાપંચકને જઘન્ય બંધ અન્તઃકટાકેટી સાગરે મને કરે છે અને ઉત્કૃષ્ટ ત્રીસ કડાકડી સાગરોપમનો તેને અખાધાકાલ ત્રણ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
