________________
प्रज्ञापनासूत्रे प्राप्नोति हीन जात्यादि संभवश्च तत् नीचैर्गोत्रम्, अथ तयोरेवभेदं पृच्छति-'उच्चागोए णं भंते ! कइविहे पण्णत्ते ?' हे भदन्त ! उच्चगोत्र खलु कर्म कतिविध प्रज्ञप्तम ? भगवानाह'गोयमा !' हे गौतम ! 'अट्टविहे पण्णत्ते' उच्चैर्गोत्रम् अष्टविधं प्रज्ञप्तम् 'तं जहा-जाइविसिढया जाय इस्सरियविसिट्टया' तद्यथा-जातिविशिष्टता १ यावत्-कुलविशिष्टता २ बलविशिष्टता ३ रूपविशिष्टता ४ तपोविशिष्टता ५ श्रुतविशिष्टता ६ लाभविशिष्टता ७ ऐश्वर्यविशिष्टता ८, ‘एवं नीयागोएवि' एवम्-उच्चैर्गोत्ररीत्या नीचैर्गोत्रमपि अष्टविधं प्रज्ञप्तम्, किन्तु-'णवरं जाइविहीणता जाव इस्सरियविहीणया' नवरम्-उच्चैर्गोत्रापेक्षया विशेषस्तु जातिविहीनता १, यावत्-कुलविहीनता २, बलविहीनता ३, रूपविहीनता ४, तपोविहीनता ५ श्रुतविहीनता ६, लाभविहीनता ७ ऐश्वर्यविहीनता ८ नीचैर्गोत्रं कर्म प्रज्ञप्तम्, गौतमः सम्प्रति अन्तरायकर्म भेदान् पृच्छति-'अंतराए णं भंते ! कम्मे कइविहे पण्णते ?' हे भदन्त ! अन्तरायं खलु कर्म कतिविधं प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'पंचविहे पणत्ते अन्तरायं कर्म पश्चविधं प्रज्ञप्तम् 'तं जहा-दाणंतराइए जाव वीरियंतराइए' तद्यथा-दानान्त
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! उच्चगोत्रकर्म कितने प्रकार का है ?
भगवान्-हे गौतम ! उच्चगोत्रकम आठ प्रकार का है, यथा-(१) जातिविशिष्टता (२) कुलविशिष्टता (३) बलविशिष्टता (४) रूपविशिष्टता (५) तपोविशिष्टता (६) श्रुतविशिष्टता (७) लाभविशिष्टता (८) ऐश्वर्य विशिष्टता, उच्चगोत्र की तरह नीचगोत्र भी आठ प्रकार का है, मगर उस के भेद ये है-(१) जातिविहीनता (२) कुलविहीनता (३) बलविहीनता (४) रूपविहीनता (५) तपोविहीनता (६) श्रुतविहीनता (७) लाभविहीनता और (८) ऐश्वर्यविहीनता।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! अन्तरायकम के कितने भेद है ? ।
भगवान्-हे गौतम ! अन्तरायकम के पांच भेद कहे हैं, यथा-(१) दानान्तराय (२) लाभान्तराय (३) भोगान्तराय (४) उपभोगान्तराय और (५) वीर्या:
થી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! ઉચ્ચત્રકર્મ કેટલા પ્રકારના કહેલાં છે ?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! ઉચ્ચગેત્રનામકર્મ આઠ પ્રકારનાં છે. તે આ પ્રકારે-(૧) MAAशिष्टता (२) सविशिष्टता (3) मसविशिष्टता (४) ३५विशिष्टता (५) तपो. वि.शष्टता (६) श्रुतविशिष्टता (७) विशिष्टता (८) मने मैश्वविशिष्टता.
ઉચ્ચગેત્રની જેમ જ નીચગોત્ર પણ આઠ પ્રકારનાં છે, પણ તેના ભેદ આ છે
(१) तिपिहानता (२) सविडीनता (3) मसविडीनता (४) ३५विडीनता (५) तपाविहीनता (६) श्रुतविहीनता (७) सामविहीनता (८) मेश्वविहीनता.
શ્રીગૌતમસ્વામી-હે ભગવદ્ ! અત્તરાયકર્મના ભેદ કેટલા કહેલા છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! અન્તરાયકમના પાંચ ભેદ કહ્યા છે–તે આ પ્રકારે. (૧) हानान्ताय (२) मातराय (3) सोगान्तराय (४) उपायान्ताय अने (५) पार्यान्तराय.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫