________________
२७२
प्रशापनासूत्रे पञ्चविधं प्रज्ञप्तम् 'तं जहा-कालवण्णनामे नाव सुकिल्लवण्णनामे' तद्यथा-कृष्णवर्णनाम १ यावत्- नीलवर्णनाम २ पीतवर्गनाम ३ रक्तवर्णनाम ४ शुक्लवर्णनाम ५, तत्र यदुदयवशात् प्राणिशरीरेषु कृष्णवर्णप्रादुर्भावो भवति यथा कालकोकिलादीनां शरीरेषु तत् कृष्णवर्णनाम, एवं शेषवर्णनामान्यपि विज्ञेयानि, गौतमः पृच्छति-'गंधनामे णं भंते ! कम्मे पुच्छा' हे भदन्त ! गन्धनाम खलु कर्म कतिविधं प्रज्ञप्तम् ? इति पृच्छा, भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'दुविहे पण्णत्ते' गन्धनामकर्मद्विविधं प्रज्ञप्तम् , 'तं जहा-मुरभिगंधनामे, दुरभिगंध नामे' तद्यथा-सुरभिगन्धनाम १ दुरभिगन्धनाम २, तत्र यदुश्यवशात् प्राणिशरीरेषु सुरभिगन्ध सुगन्धः उपजायते यथा कमलपाटलमालतीपुष्पादीनां तत् सुरभिगन्धनाम, यदुवंशात्
भगवान्-हे गौतम ! वर्णनामकर्म पाँच प्रकार का कहा है, वह इस प्रकार है-कालवर्णनामकर्म, नीलवर्णनामकर्म, पीतवर्णनामकर्म, रक्तवर्णनामकर्म और शुक्लवर्णनामकर्म । जिस कर्म के उदय से प्राणियों के शरीर में कृष्णवर्ण उत्पन्न होता है, जैसे काक एवं कोकिला के शरीर में, वह कालवर्णनामकर्म कहलाता है। इसी प्रकार शेष वर्णनामकर्म भी समझने चाहिये।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! गन्धनाम कर्म कितने प्रकार का कहा गया है ?
भगवान्-हे गौतम ! गन्धनामकर्म दो प्रकार का कहा गया है, वह इस प्रकार-सुरभिगन्धनामकर्म और दुरभिगन्धनामकर्म । जिस कर्म के उदय से जीवों के शरीर में सुगंध होती है वह सुरभिगन्धनामकर्म कहलाता है, जैसे कमल, पाटल मालती आदि के पुष्पों में । जिस कर्म के उदय से प्राणियों के शरीर में दुर्गन्ध उत्पन्न हो, वह दुरभिगन्धनाप कर्म है, जैसे लहसुन, प्याज आदि के शरीर में। __गौतमस्वामी-हे भगवन् ! रसनाम कर्म कितने प्रकार का है ?
શ્રીભગવાન–હે ગૌતમ! વર્ણ નામકર્મ પાંચ પ્રકારનો કહ્યાં છે, તે આ પ્રકારે(१) तव नाम (२) नीस नाम (3) पीत नाम (४) २४ता नाममें मने (५) शुभसा नामम.
જે કર્મના ઉદયથી પ્રાણોના શરીરમાં કૃષ્ણવર્ણ ઉત્પન્ન થાય છે. જેમ કે કાગડા અને કોયલના શરીરમાં, તે કાલવણ નામકર્મ કહેવાય છે. એ જ પ્રકારે શેષ વર્ણ નામકર્મ પણ સમજી લેવાનાં છે. - શ્રીગૌતમસ્વામી–હે ભગવાન્ ! ગન્ધ નામકર્મ કેટલા પ્રકારના કહેલાં છે?
શ્રીભગવાન -હે ગૌતમ ! ગન્ધ નામકર્મ બે પ્રકારના કહેલાં છે, તે આ પ્રકારે (१) सुमि 4 नाम भने (२) दुनिया नाममा
જે કર્મના ઉદયથી છનાં શરીરમાં સુગન્ધ હોય છે, તે સુરભિ ગન્ધ નામકર્મ કહેવાય છે, જેમ-કમળ-પાટલ, માલતી આદિના પુમાં, જે કર્મના ઉદયથી પ્રાણિનાં શરીરમાં દુર્ગધ ઉત્પન્ન થાય, તે દરભિગંધનામકર્મ છે, જેમ-લસણ, ડુંગળી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
