________________
૧૨
प्रज्ञापनासूत्रे अपि ? गौतम ! जोवा द्विविधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा संसारसमापन्नकाश्च, असंसारसमापन्नकाश्च, तत्र खलु ये अमी असं सारसमापन्नकास्ते खलु सिद्धाः, सिद्धाः खलु अक्रियाः तत्र खलु ये अमी संसारसमापन्नकास्ते द्विविधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-शैलेशीप्रतिपन्नकाश्च, अशैलेशीप्रतिपन्नकाश्च तत्र खलु ये अमी शैलेशीप्रतिपन्नका स्ते खलु अक्रियाः, तत्र खलु ये अमी अशैलेशी प्रतिपन्नका स्ते खलु सक्रियाः तत् तेनार्थे न गौतम ! एव मुच्यते-जीवाः सक्रिया अपि क्रिया अपि, अस्ति खलु भदन्त ! जीवानां प्राणाति
(से केण टेणं भंते ! एवं बुच्चइ-जीवा सकिरिया वि, अकिरियावि) हे भगवन् किस कारण से ऐसा कहा है कि जीव सक्रिय भी हैं और अक्रिय भी हैं?
(गोयमा ! जीवा दुविहा पण्णता, तं जहा-संसारसमावण्णगा य असंसारसमावणगा य) हे गौतम! जीव दो प्रकार के कहे हैं यथा-संसारसमापन्नक अर्थात् संसारो और असंसारसमापन्नक अर्थात् मुक्त ।।
(तत्थ णं जे ते असंसारसमावण्णगां ते णं सिद्धा) उनमें जो असंसारसमापन्नक है वे सिद्ध है (सिद्धाणं अकिरिया) सिद्ध अक्रिय हैं
(तत्थ णं जे ते संसारसमावण्णगा ते दुविहा पण्णत्ता) उन आत्माओं में जो संसार समापनक है, वे दो प्रकार के कहे हैं (तं जहा सेलेसिपडिवण्णगा य असेलेसि पडिवण्णगा य) वे इस प्रकार से हैं -शैलेशी प्रतिपन्न और अशैलेशी प्रतिपन्न (तत्थ णं जे ते सेलेसिपडिवण्णगा ते णं अकिरिया) उनमें जो शौलेशी प्रतिपन्न है, वे अक्रिय हैं (तत्थ णं जे ते अलेसिपडिवण्णगा ते णं सकिरिया) उनमें जो अशैलेशी प्रतिपन्न है वे क्रिया युक्त हैं। અને કિયા રહિત પણ છે.
(से केणठेण भंते ! एवं वुच्चइ-जीवा सकिरिया वि, अकिरिया वि) ७ मापन ! ॥ रणे मेम કહેવામાં આવેલ છે કે જીવ સક્રિય પણ છે અને અકિય પણ છે?
(गोयमा ! जीवा दुविहा पण्णत्ता, तं जहा-संसारसमावण्णगा य, अस सारसमावण्णगा य) गौतम ! જવ બે પ્રકારના કહ્યા છે જેમ કે-સંસાર સમાપન્નક અર્થાત સંસારી અને અસંસાર સમાપન્નક અર્થાત્ મુક્ત.
(तत्थ ण जे ते असंसारसमावण्णगा ते ण सिद्धा) तेन्यामा असार समापन्न छ तमे। सिद्ध छे (सिद्धाण अकिरिया) सिद्ध मठिय छे.
(तत्थ णजे ते संसारसमावण्णगा ते दुविहा पण्णत्ता) तेसोमा संसार समापन्न छ, तेमा में जाना जत्था छे. (तौं जहा-सेलेसिपडिवण्णगा य असेलेसिपडिवण्णगा य) तेम्मा । शैलेश प्रतिपन्न भने अशैलेशी प्रतिपन्न (तत्थ ण जे ते सेलेसिपडिवण्णगा ते ण अकिरिया) तमामा २ शैलेशी प्रतिपन्न छ, तेसो मठिय छे. (तत्थ णजेन्ते अलेसिपडिवण्णगा तेण सकिरिया) तमामा रे मशैलेशी प्रतिपन्न छ तेमा छिया युक्त छे.
(से तेणठेण गोयमा ! एवं वुच्चइ-जीवा सकिरिया वि, अकिरिया वि) मेहेतुथी हे गौतम ! ये
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫