________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद ३६ सू० १५ केवलिसमुद्घातप्रयोजननिरूपणम् ___ ११३३ योगं वचोयोगं वा न व्यापारयति किन्तु केवलं काययोग व्यापारयति; काययोगं युञ्जानोऽपि औदारिककाययोगम् औदारिकमिश्रकाययोग कार्मणकाययोगं वा युनक्ति न तदन्यं लब्ध्युपजीवनाभावेन शेषस्य काययोगस्यासंभवात्, इत्यभिप्रायेण प्ररूपयितुमाह'कायजोगे णं भंते ! जुनमाणे किं ओरालियकायजोगं जुंजइ ?' हे भदन्त ! समुद्घातगतः कवली काययोग खलु युञ्जानः किम् औदारिककाययोगं युनक्ति ? किं वा-'पोरालियमीसासरीरकायजोगं जुजइ ?" औदारिकमिश्रशरीरकाययोगं युनक्ति ? 'किं वेउव्यियसरीरकायजोगं जुजइ ? किं चैक्रियशरीरकाययोगं युनक्ति ? किंवा- 'वेउब्वियमीसासरीरकायजोगं मुंजइ क्रियमिश्रशरीरकाययोगं युवक्ति ? 'कि आहारगसरीरकायजोगं झुंजइ ?' किम् आहारकशरीरकाययोगं युनक्ति? किंवा- 'आहारगमीसासरीरकायजोगं जुजइ ?' आहारकमिश्रशरीरकाययोगं युनक्ति ? 'किं कम्मगसरीरकायजोगं जुंनइ ?' किं कार्मणशरीरकाययोगं युनक्ति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'ओरालियसरीरकायजोगपि जुंजई' समुद्घातगतः केवलोक ययोगं युञ्जानः औदारिकशरीरकाययोगमपि युनक्ति, 'ओरालियमीसासरीर.
औदारिक काययोग, औदारिकमिश्र काययोग और कार्मण काययोग का ही व्यापार करते हैं, अन्य किसी काययोग का नहीं । यह निरूपण करने के लिए
कहा गया है
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! समुद्घातगत केवली काययोग को व्याप्त करते हुए क्या औदारिक कापयोग का व्यापार करते हैं ? क्या औदारिकमिश्र काययोग का व्यापार करते हैं ? क्यो वैक्रियशरीर काययोग का प्रयोग करते हैं ? क्या वैक्रियमिश्रशरीर काययोग का प्रयोग करते हैं ? क्या आहारकशरीर काययोग का व्यापार करते हैं ? क्या आहारकमिश्रशरीर काययोग का व्यापार करते हैं ? अथवा क्या कामणशरीर काययोग का व्यापार करते हैं ? ___ भगवान-हे गौतम ! समुद्घातगत केवली काययोग का व्यापार करते हुए
औदारिकशरीर काययोग का भी व्यापार करते हैं, औदारिकमिश्रशरीर कायરિક મિશ્રાકાય વેગને અને કામણ કાયયેગને જ વ્યાપાર કરે છે, બીજા કોઈ કાયયેગને નહીં, એ નિરૂપણ કરવાને માટે કહેવું છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! સમુદ્દઘાતગત કેવલ કાયમને વ્યાકૃત કરતા છતાં શું ઔદારિક કાગનો વ્યાપાર કરે છે, શું દારિક મિશ્ર કાગનો વ્યાપાર કરે છે? શું ક્રિય શરીર કાગને પ્રયોગ કરે છે? શું ક્રિય મિશ્ર શરીરકાય ગન પ્રગ કરે છે ? શું આહારક શરીર કાયમને વ્યાપાર કરે છે, શું આહારક મિશ્ર શરીર કાયગનો વ્યાપાર કરે છે, અથવા શું કામણ શરીર કાગનો વ્યાપાર કરે છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! સમુઘાતગત કેવલીકાગનો વ્યાપાર કરતાં છતાં ઔદા રિક શરીર કાગને પણ વ્યાપાર કરે છે, ઔદારિકમિશ્ર શરીર કાગને પણ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
