________________
प्रमेयबोधिनो टीका पद ३६ सू० ११ छाद्मस्थिकसमुद्घातनिरूपणम् मनुष्याणां कति छामस्थिकाः समुद्घाताः प्रज्ञताः ? गौतम ! षट् छानस्थिकाः समुद्: घाताः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-वेदनासमुद्घातः, कषायसमुद्घातः, मारणान्तिकसमुद्घातः, क्रिय समुद्घात:, तेजससमुद्घात:, आहारकसमुद्घातः । सू० १॥
टीका-अथ छानस्थि कसमुद्घातान् प्ररूपयितुमाह-'कइ णं भो ! छाउमत्थिया समुग्धाय पण्णता ? हे भदन्त ! कति खलु छानस्थिकाः-छद्मस्थसम्बन्धिनः समुद् घाताः प्रागुक्तरूपा: प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'छ छाउमत्थिया समुग्घाया पण्णता' षट् छादमस्थिकाः समुद्घाताः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा-येयणासमुग्धाए, कसायतेयगसमग्घाए) वे इस प्रकार हैं-वेदनास मुद्धात, कषायसमुद्घात, मारणान्तिकसमुद्घात क्रियसमुद्घात, तैजससमुद्घात ।
(मणूसाणं कइ छाउमत्थिया समुग्धाया पण्णत्ता ?) हे भगवन् ! मनुष्यों के कितने छानस्थिकसमुदघात कहे हैं ? (गोयमा! छ छाउमत्थिया समुग्घाया पणत्ता) हे गौतम! छह छानस्थिकसमुद्घात कहे हैं (तं जहा वेयणासमुग्घाए, कमायसमुग्याए, मारणंतियसमुग्घाए, वेउघिय समुग्घाए, तेयगसमुग्घाए, आहारगसमुग्घाए) वे इस प्रकार-वेदनासमुदघात, कषायसमुद्घात, मारणान्तिकसमुद्घात, वैक्रियसमुदघात, तेजसस मुद्धात और आहारकसमुदघात ।। सू० ११॥
टीकार्थ-अब छमस्थ को होनेवाले समुद्घातां का कथन किया जाता है
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! छास्थिक अर्थात् छदमस्थ संबंधी समुदघात कितने हैं ?
भगवान-हे गौतम ! छाद्मस्थिक समुद्घात छह कहे हैं, जो इस प्रकार हैं-(१) वेदनासमुदघात (२) कषायसमुद्घात, (३) मारणान्तिकसमुद्घात (४) (वेयणासमुग्घाए, कसायसमुग्धाए, मारणंतियसमुग्धाए, वेउव्यियसमुग्धाए, तेयगसमुग्घाए) વેદના સમુઘાત, કષાયસમુદ્દઘાત, મારણાંતિકસમુદ્દઘાત વૈકિયસમુઘાત અને તૈજસસમુદ્દઘાત
(मणूसाण कइ छाउमत्थिया समुग्धाया पण्णत्ता ?) मनुष्याना खi छामस्थ समुद्धात ४i छ ? (गोयमा! छ छाउमस्थिया समुग्घाया पण्णत्ता) हे गौतम ! ७ ७.६. भस्थि: समुद्धात ४i छ (त जहा) ते या प्रमाणे (वेयणासमुग्घाए, कसायसमुग्घाए, मारणंतियसमुग्याए, बेउब्वियसमुग्घाए, तेजगसमुग्याए, आहारगसमुग्धाए) वहनासमुद्धात, કષાયસમુદ્દઘાત, મારણાંતિક સમુદ્દઘાત, વક્રિયસમુદ્દઘાત, તેજ સમુદ્દઘાત, અને આહારકસમુદ્ધાત. | સૂ૦ ૧૧ |
ટીકાર્થ :- છમસ્થ થનારા સમુદ્દઘાતકોનું સ્થન કરાય છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! છાત્મથિક અર્થાત્ છમસ્થ સંબંધી મુદ્દઘાત है । छ?
શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ ! છામથિક સમુઘાત છ કહ્યા છે, જે પ્રકારે-(૧) પેટના
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫