________________
2
man
१०४०
प्रशापनासत्रै परहाणेसु सब्वत्थ भाणियव्या' एवम्-उक्तरीत्या स्वस्थानपरस्थानेषु सर्वत्र-चतुर्विंशतिदण्डकपदवाच्येषु क्रोधसमुद्घाता भणितच्याः, 'सन्यजीवाणं चत्तारि वि समुग्घाया जाय लोभसमुग्धाभो जाय येमाणियाणं वेमाणियत्ते' :सर्यजीवानां-नैरयिकादीनां चत्वारोऽपि समुद्घाताः-यावत्-क्रोधमानमायालोभसम्बन्धिनः अनन्ता अतीताः सन्ति, अनागताः कस्यचित् सन्ति कस्यचिन्न सन्ति, इत्येवं रीत्या यापद असुरकुमाराणां नागकुमाराणां मुवर्ण कुमाराणाम् अग्निकुमाराणां विद्युत्कुमाराणाम् उदधिकुमाराणां :द्वीपकुमाराणां दिक्कुमाराणां स्तनितकुमाराणां पृथिवीकायिकैकेन्द्रियविकलेन्द्रिययश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकमनुष्यवानव्यन्तर. ज्योतिष्कवैमानिकानाम् प्रत्येकं नैरयिकत्वे यावद्-असुरकुमारादित्ये वैमानिकत्वान्ते अतीताः क्रोधसमुद्घाता अनन्ता अबसेयाः, अनागता अपि अनन्ताः सन्ति यथायोगम्, एवं मानसमुद्घासा मायासमुद्घाता लोभसमुद्घाताश्चापि वक्तव्याः, तथा च एकेकस्य समय में रहे हुए जीवों में बहुत-से नारकपर्याय की प्राप्ति के योग्य हैं । इस प्रकार सभी स्वस्थानों और परस्थानों में अर्थात् चौबीसों दण्डकों में क्रोधसमु.
द्घात कह लेना चाहिए। नारकों से लेकर वैमानिकों तक सभी जीवों के चारों समुद्घात अर्थात् क्रोधसमुदघात, मानसमुद्घात, मायासमुदघात और लोभसमुद्घात अतीत अनन्त हैं। अनागत किसी के हैं, किसी के नहीं । इस प्रकार अप्रकुमारों के, नागकुमारों के, सुवर्णकुमारों के, अग्निकुमारों के, विद्युत्कुमारों के, उदधिकुमारों के, दीपकुमारों के, दिक्कुमारों के, पवनकुमार स्त नितकुमारों के, पृथ्वीकापिक आदि एकेन्द्रियों के, विकलेन्द्रियों के पंचेन्द्रियतिर्यंचों के, मनुष्यों के वानव्यन्तरों के, ज्योतिष्कों के और चैमानिकों के, नारकपर्याय में, असुरकुमारपर्याय में यावत् वैमानिकपर्याय में अतीत क्रोधसमुद घात अनन्त हैं। अनागत भी यथयोग्य अनन्त है। इसी प्रकार मानसमुद्घान, मायासमुद्घात और लोभसमुद्घात भी कह लेना चाहिए । अर्थात् एक-एक જીમાં ઘણ નારક પર્યાયની પ્રાપ્તિને છે. એ પ્રકારે બધા સ્વસ્થાને અને પરસ્થાનેમાં અર્થાત જેવીસે દંડકમાં કેધસમુદ્દઘાતકહી લે જોઈ એ.
નારકાથી લઈને વૈમાનિકે સુધી બધા છના ચારે સમુદ્રઘાત અર્થાત્ ક્રોધસમુદુઘાત, માનસમુદ્દઘાત, માયામુદ્દઘાત, લેભસમુદ્દઘાત અતીત અનન્ત છે. અનાગત કેઈન છે, ना नथी.
એ પ્રકારે અસુરકુમારના, નાગકુમારોના, સુવર્ણકુમારના, અગ્નિકુમારના, વિદુમારે ના, ઉદધિકુમારેના, દ્વીપકુમારના, દિકુમારોના, પવનકુમારેના, અને સ્વનિત કુમારેન, પૃથ્વીકાયિક આદિ એ કેન્દ્રિયેના, વિકસેન્દ્રિયે ના, પંચેન્દ્રિયતિર્યંચના, મનુચેના વાનવ્યતરાના, તિલકેન અને વિમાનિકના, નારકપર્યાયમાં અસુરકુમાર પર્યાયમાં થાવત્ વૈમાનિક પર્યાયમાં અતીત કેસમુદ્દઘાત અનન્ત છે, અનાગત પણ યથાયેગ્ય અનન્ત છે. એજ પ્રકારે માનસમુદ્ધાત માયામુદ્દઘાત અને લેભસમુદ્દઘાત પણ કહેવા
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫