________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद ३६ सू० ८ जीयवेदनाादसमुद्घाताल्पबहुत्यनिरूपणम् १०२७ कानां युगपद् आहारकशरीरारम्भसद्भायात्, तदपेक्षया- केयलिसमुग्घाएणं समोहया संखेनगुणा' केवलिसमुद्घातेन समबहता मनुष्याः संख्येयगुणा भन्ति शतपृथक्त्वसंख्यया तेषामुपलभ्यमानत्वात् 'तेयगसमुग्धाएणं समोहया संखेजगुणा वे उब्धियमुग्घाएणं समोहया संखेजगुणा' शतसहस्रसंख्यया तेषामुपलभ्यमानत्वात तैजससमुद्घातेन समबहता मनुष्याः संख्येयगुणा भवन्ति तदपेक्षया क्रियसमुद्घातेन समवहता मनुष्याः संख्येयगुणा:, ततोऽपि 'मारणंतियसमुग्घाएणं समोहया असंखेजगुणा' मारणान्तिकसमुद्घातेन समबहता असंख्येयगुणाः संमृच्छिममनुष्याणामपि तदभावात् , तदपेक्षया-'वेयणासमुग्धाएणं समोहया असंखेज्जगुणा' वेदनासमुद्घातेन समवहता मनुष्या असंख्येयगुणाः म्रियमाणराश्यपेक्षया अम्रियमाणानामसंख्येयगुणानां तद्भावसंमवात्, तेभ्य:-'कसायसमुग्घाएणं समोहया संखेज्जगुणा' कषायसमुद्घातेन समयहता मनुष्याः संख्येय गुणा भवन्नि, तदपेक्षया-'अस मोहया असंखेज्जगुणा' अप्तमवहता मनुष्या असंख्ये यगुणा भवन्ति, संमूछिममनुष्याणामल्पकषायाणामुत्कटकषायिभ्योऽसंख्येय गुणानां सदोपलभ्यमानत्यात् , 'याणमंतरजोइसियउनकी अपेक्षा केलिस मुद्घात से समयहत मनुष्य संख्यातगुणा अधिक हैं, क्योंकि वे शतपृथक्त्व (दो सौ से नौ सौ तक) की संख्या में पाए जाते है। उनकी अपेक्षा तैजससमुद्घात से समवहत संख्णतगुणा हैं, उनकी अपेक्षा भी
चैक्रियसमुदघात से समवहत मनुष्य संख्यातगुणा हैं, उनकी अपेक्षा मारणान्तिकसमुद्घात से समवहत मनुष्य असंख्यातगुणा हैं, क्योंकि मारणान्तिकसमुदघात संमूर्छिम मनुष्यों में भी पाया जाता है। उनकी अपेक्षा वेदना. समुद्घात से समवहत मनुष्य असंख्यातगुणा होते हैं, क्योंकि म्रियमाण जीवों की अपेक्षा अम्रियमाण असंख्यातगुणा अधिक होते हैं और वेदनासमु. दघात अम्रियमाणों में भी होता हैं। उनकी अपेक्षा कषायसमुद्घात से सम. बहत मनुष्य संख्यातगुणा होते हैं और कषायसमुदघात वालों की अपेक्षा भी असमवहत-सब समुद्घातों से रहित मनुष्य असंख्यातगुणा हैं, क्योंकि अल्प કેવલિ સમુદ્રઘાતથી સમવહત મનુષ્ય સંખ્યાતગણ અધિક છે, કેમકે તેઓ શતપૃથકત્વ (બસેથી નવસે સુધી)ની સંખ્યામાં મળે છે. તેમની અપેક્ષાએ તૈજસૂસમુદ્રઘાતથી સમવહત સંખ્યાતગણુ છે, તેમની અપેક્ષાથી વૈક્રિયસમુદ્ઘતથી સમવહત મનુષ્ય સંખ્યાતગણુ છે, તેમની અપેક્ષાએ મારણાતિક સમુદ્રઘાતથી સમવહત મનુષ્ય અસંખ્યાતગણુ છે, કેમ કે મારણાન્તિક સમુદ્દઘાત, સંમૂછિમ મનુષ્યમાં પણ મળી આવે છે. તેમની અપેક્ષાએ વેદના સમુદ્રઘાતથી સમવહત મનુષ્ય અસંખ્યાતગણી હોય છે, કેમકે શ્રિયમાણ કોની અપેક્ષાએ અપ્રિયમાણ અસંખ્યાતગણ અધિક હોય છે અને વેદના મુદ્દઘાત અપ્રિયમાણોમાં પણ હોય છે. તેમની અપેક્ષાએ કષાયસમુદ્દઘાતથી સમવહત મનુષ્ય સંખ્યાતગણું હોય છે. અને કષાયસમુદુઘાતવાળાઓની અપેક્ષાએ પણ અસમવહત બધા સમુદ્ઘતેથી રહિત
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫